18 milionów Polek i Polaków ma konto na Facebooku. Zapewne większość z nich należy do jednej lub kilku facebookowych grup, które jednoczą ludzi o podobnych zainteresowaniach. Z grup korzysta także wiele organizacji społecznych, aktywistek i aktywistów lokalnych, którzy wykorzystują je do angażowania swoich społeczności. W ostatnich dniach, w związku z wojną w Ukrainie i falą osób uchodźczych, które przyjechały do Polski, grupy stanowią bardzo ważne miejsce wymiany informacji. Co warto wiedzieć o grupach i jak pomagać na Facebooku za ich pośrednictwem? Podpowiadamy jak robić to mądrze!
Marketing społeczny w sieci. Zapisz się do newslettera!
Grupa na Facebooku: Pomoc dla Ukrainy ??
Wyobraź sobie, że zakładasz grupę pomocy dla Ukrainy, która w ciągu kilku dni staje się największą grupą pomocową na Facebooku, co zauważa nawet sama Meta a grupa rozrasta się do pół miliona uczestników i uczestniczek (stan na 8.03). To historia grupy Pomoc dla Ukrainy ?? Допомога Україні: mieszkanie oraz inna pomoc założonej przez Martę Lisowską, która na co dzień prowadzi prywatny gabinet z aparatami słuchowymi w Gdańsku.
Kiedy obudziłam się w czwartek rano i usłyszałam o wojnie, od razu pomyślałam o mieszkaniu mojej Mamy, która zmarła dwa tygodnie wcześniej, i które stało puste, a ja nie byłam jeszcze w stanie nic z nim zrobić. Zaczęłam szukać możliwości zaoferowania noclegu uchodźcom, ale okazało się, że nie ma takiej organizacji ani miejsca, które mogłyby w tym pomóc. Założyłam więc grupę na Facebooku. Początkowo miała służyć tylko do udostępniania mieszkań dla uchodźców w Polsce, ale ludzie zaczęli też pisać tam prośby o pomoc w transporcie, przekraczaniu granicy, itp. Ogłoszeń zaczęło się pojawiać bardzo dużo. Kiedy zobaczyłam jak grupa się rozrasta czułam zarówno wzruszenie, jak i przerażenie, ale przede wszystkim wielką odpowiedzialność. Na szczęście udało się zgromadzić prawie 40 moderatorów i moderatorek, którzy, choć pochodzą z różnych miejsc, sektorów czy miast, zobowiązali się do pomocy i wolontariacko, niemal przez całą dobę, pomagają utrzymać porządek w grupie. Jestem im za to niezwykle wdzięczna i raz jeszcze dziękuję!
Jestem jedną z moderatorek tej grupy (oraz kilkunastu innych, oczywiście mniejszych grup) i chciałabym podzielić się z Wami swoimi doświadczeniami, zwłaszcza z tych ostatnich dni, kiedy w grupie pojawiało się 10 tys. postów i kilka tysięcy alertów dziennie.
Grupy na Facebooku: wykorzystaj ich potencjał do pomocy innym
Dlaczego warto założyć grupę na FB?
- gromadzisz osoby zainteresowane tematem działań Twojej organizacji;
- możesz liczyć na lepsze dotarcie ze swoimi treściami;
- masz narzędzia do organizowania w grupie plików i zdjęć/grafik posegregowane w albumach;
- możesz tworzyć spotkania i automatycznie zapraszać wszystkie osoby z grupy;
- od niedawna możesz tworzyć pokoje z czatem wideo.
Jakie są rodzaje grup na Facebooku?
Na Facebooku możemy tworzyć grupy publiczne lub prywatne. Dodatkowo możemy zdecydować, czy nasza grupa prywatna będzie widoczna w wynikach wyszukiwania, czy też będą mogli trafić do niej tylko wybrani członkowie i członkinie. Przestrzeń grupy można personalizować, wybierając nazwę, kolor i ikonę. Charakterystycznym elementem dla społeczności może stanowić także jej cover. Warto wspomnieć, że grupa może być powiązana ze stroną organizacji, gdzie możemy też do niej przekierować przyciskiem.
Dla wielu grup aktywistycznych i obywatelskich najlepszym rodzajem grup, będzie Edukacja społecznościowa, która pozwala organizować treści w przewodniku lub seriach przewodników (choć nie są one bardzo intuicyjne).
O czym pamiętać zarządzając grupą pomocową na Facebooku?
Odpowiednia moderacja treści
Im większa i bardziej otwarta grupa, tym więcej uwagi trzeba poświęcić moderacji treści. Wielu użytkowników_czek niestety nie czyta reguł, zamieszcza treści w nieodpowiednich miejscach i generuje SPAM. Podstawą są dobrze opisane reguły, które posłużą moderatorom_kom i adminom_kom do uzasadniania decyzji o kasowaniu jakiegoś postu, usuwaniu komentarza, bądź zawieszania/usuwania danej osoby z grupy. Reguły powinny być widoczne w podpiętych na górze grupy postach.
Bezpieczeństwo i walka z dezinformacją
Fake newsy i ataki spamerskie, które często pojawiają się w licznych grupach, narażają na ostrzeżenia od samego Facebooku (tak samo jak np. niewystarczająco szybko wychwycony post z grafiką przedstawiającą Putina, a składający się z malutkich obrazków zawierających męski organ płciowy ;), co w konsekwencji może prowadzić do zamknięcia grupy.
Ważnym narzędziem jest lista słów kluczowych (możesz ustawić ją w zakładce Alerty moderacji). Jeśli post będzie zawierał jedno w wybranych słów, przed publikacją trafi jako alert do moderatorów_ek grupy. Najczęściej umieszcza się tam wszelkie przekleństwa (także pisane np. przez q, bo inwencja ludzka jest wielka), ale także słowa, które mogą wskazywać na chęć oszustwa (np. pieniądze, pieniążki) lub dotyczące kwestii wrażliwych związanych z tematem naszej grupy.
Ważne, żeby wszystkie osoby administrujące lub moderujące grupę miały ustawione dwuskładnikowe uwierzytelnienie na Facebooku. Warto też przypomnieć im o standardowych zasadach bezpieczeństwa zarówno w kwestii klikania na nieznane linki, jak i zabezpieczenia swojego własnego sprzętu. W przypadku naprawdę dużych grup zalecany jest kontakt z Facebook Polska, żeby wiadomo było, że grupa jest należycie zabezpieczona, a sprawy bezpieczeństwa traktowane priorytetowo.
Automatyzacja działań administratorów
Podczas administrowania w większych grupach warto korzystać z Asystenta administratora, który umożliwia ustawienie automatycznych reguł, np.:
- odrzuć nadchodzący post, jeśli…
- usunąć opublikowany post, jeśli…
- wyłączyć komentowanie, jeśli…
Można też ustawić automatyczne reguły przyjmowania do grupy, takie jak:
- wiek konta (osoba ma konto na FB od określonej liczby miesięcy),
- znajomi w grupie (osoba ma więcej niż określoną liczbę znajomych w grupie),
- lokalizacja (osoba znajduje się w promieniu 25 mil od określonej lokalizacji).
Albo odmowy przyjęcia ze względu na datę powstania konta lub brak zdjęcia profilowego.
Automatyzacja naprawdę bardzo usprawnia pracę, ale oczywiście może się też zdarzyć, że automat zablokuje nam jakiś wartościowy post albo osobę. Na szczęście zawsze jest możliwość ręcznego odblokowania w dzienniku aktywności widocznym tylko dla administratorów_ek i moderatorów_ek. Można tam zobaczyć szczegóły każdego odrzucenia i je wycofać.
Jak zorganizować pracę moderatorów_ek w grupie?
Pomimo ogromnego zmęczenia (pamiętajcie o dbaniu o siebie) ostatnie dni i praca moderatorki i obserwowanie tej największej grupy pomocowej w Polsce, były dla mnie niezwykłą lekcją i doświadczeniem. Mam nadzieję, że z części opisanych tu doświadczeń będą mogły skorzystać osoby moderujące inne grupy pomocowe na Facebooku.
Wiedz, że przy dużej i otwartej grupie po prostu musisz mieć moderatorów_ki, inaczej po kilku ostrzeżeniach od Facebooku grupa może zostać zamknięta. Ich liczba zależy od wielkości grupy i czasu, który poszczególne osoby mogą poświęcić na moderowanie. W mniejszych grupach wystarczy kilka osób, do większych potrzeba już kilkudziesięciu.
Gdzie szukać moderatorów_ek?
Nabór nie może być prowadzony chaotycznie. Warto mieć dla takich osób formularz, w którym zostawią dane kontaktowe, zadeklarują ile godzin mogą poświęcić na moderację dziennie, czy opiszą swoje wcześniejsze doświadczenie w moderowaniu grup. Formularz, i o ile to możliwe rozmowa z adminem_ką, to obowiązkowe pozycje, zanim przyzna się danej osobie jakiekolwiek uprawnienia w grupie pomocowej.
Skąd wziąć takie osoby? Szukaj wśród znajomych znajomych. Pomocne mogą być kontakty z agencjami digitalowymi, które na co dzień prowadzą social media swoich klientów. Mogą to być też osoby, które po prostu „ogarniają” podstawy Facebooka, potrafią przestrzegać ustalonych grupowo reguł i mają kilka wolnych godzin dziennie. Wśród moderatorów_ek grupy Pomoc dla Ukrainy mamy za równo społeczników, aktywistki, coachów, pedagożki, studentki, analityków i nauczycielki wychowania fizycznego. Są też osoby związane z mediami oraz takie mające doświadczenie w moderowaniu innych dużych grup publicznych, ich wiedza jest bezcenna.
Grupa wewnętrzna na FB tylko dla moderatorów_ek
Stwórz osobną grupę dla moderatorów_ek i korzystaj z niej do ustalania wszelkich spraw związanych z moderacją, nawet jeśli wcześniej kontaktowaliście się na jakimś komunikatorze lub e-mailowo. Niech to będzie centrum zarządzania, w którym należy szukać bieżących i ważnych informacji.
Dominiki Szaciłło, założycielka grupy Uwaga, śmieciarka jedzie, podzieliła się ze mną swoim doświadczeniem, jak zorganizować posty z instrukcjami w grupie dla moderatorów_ek:
- Jaki jest cel grupy (w razie wątpliwości pomyśl, czy dany post zmierza w kierunku tego celu, np. łączenie ludzi szukających i potrzebujących pomocy)
- Jakie posty będą usuwane?
- Kiedy użytkownicy będą blokowani?
- Kiedy komentarze będą zamykane?
- Post z propozycjami reguł grupy głównej (aktualizowany w miarę potrzeb)
- Post z podstawowymi danymi, kto za co odpowiada (kto jest adminem_ką, moderatorem_ką, kto podejmuje ostateczne decyzje, gdzie zgłaszać pytania, itd.)
Dodatkowo kwestie usuwania postów można rozpisać w osobnej przypiętej instrukcji moderatorskiej. W grupie Pomoc dla Ukrainy wspaniałego Excela zrobiła adminka Paulina. Jest on na bieżąco uzupełniany o pojawiające się kwestie. Przy każdej zmianie oznaczała wszystkich modów, żeby potwierdzili_ły, że na pewno te aktualizacje przeczytali_ły.
Warto stworzyć jeden post powitalny, w którym poprosimy każdą osobę o napisanie kilku słów o sobie, można nawet wklejać zdjęcie swojego zwierzaka. Dzięki temu moderatorzy_ki siedzący w różnych miastach i miejscach będą mieć szansę trochę lepiej się poznać.
Dobrze sprawdza się post „Pytania i wątpliwości”, gdzie można także wklejać zrzuty ekranu wątpliwych postów i omawiać je z innymi, tworząc bardziej ogólne reguły.
Warto wrzucać do grupy dla moderatorów_ek posty wiedzowe z wiarygodnych stron i źródeł, które wyjaśniają tematy popularne w moderowanej grupie, np. kwestie adopcji dzieci z Ukrainy czy wymiany hrywien.
Komunikator dla moderatorów_ek grupy
Przy większej grupie moderatorów_ek możesz podzielić ich/je na grupy, a każda z grup będzie odpowiadała za inny obszar, np. sprawdzanie oszustw, kontakt z organizacjami społecznymi, monitorowanie i update jednego ważnego zbiorczego posta, itd. Wtedy można uruchomić wspólny kanał na komunikatorze, ale warto pilnować, żeby służył on tylko do naprawdę pilnych i kryzysowych wymian zdań. Niestety w sytuacjach stresowych mamy tendencje do nadużywania komunikatora, ponieważ szybko dostajemy odpowiedź, ale pikające powiadomienia bardzo przeszkadzają w pracy.
Jakie zalety i wady grup na Facebooku?
Wielką zaletą Facebooka jest to, że wiele osób go używa i jest przyzwyczajonych do jego funkcji. FB to miejsce, w którym ludzie szukają szybkiego dostępu do informacji, zwłaszcza w sytuacjach kryzysowych. Grupy wychodzą naprzeciw tym potrzebom. Dodatkowo budują też społeczności, pozwalają spotykać się i współpracować.
Grupa Pomoc dla Ukrainy, pomimo powszechnego chaosu, w ciągu kilku dni pomogła setkom, jeśli nie tysiącom osób znaleźć nocleg, transport czy pracę. Dzięki aktywności użytkowników_czek w ciągu kilku minut pojawiały się konkretne oferty i informacje (choć nie zawsze zweryfikowane). Dla wielu osób aktywność w grupie jest też sposobem na wspieranie i dzielenie się swoją wiedzą, a także włączenie się w społeczność pomagających.
Niestety grupy mają też swoje wady. Główną jest nieco anarchistyczny rys polskich użytkowniczek i użytkowników Facebooka, który przejawia się w braku dyscypliny i chęci podporządkowywania się ustalonym regułom. Ludzie nie czytają postów administracyjnych. Nie wyszukują samodzielnie informacji korzystając z lupki i zadają to samo pytanie po raz setny. Rozpowszechniają także niesprawdzone informacje. Często zdarza się też, że komentarze umieszczane są pod postami o zupełnie innym temacie. W grupach można także spotkać osoby nastawione roszczeniowo, a czasem wręcz agresywnie w stosunku do moderujących.
Do czego jeszcze warto wykorzystywać grupy na Facebooku?
Spróbuj użyć grup również do:
- tworzenia społeczności absolwentów_ek programów i projektów,
- utrzymywania kontaktu z wolontariuszami_szkami, organizacji,
- dyskusji z ludźmi mającymi wspólne zainteresowania/hobby,
- przekazywania informacji o swojej wspólnocie mieszkaniowej, osiedlu, dzielnicy.
- organizowania pracy wokół zbiórki na facebooku.
Ważne by animować grupy, regularnie wrzucać posty dotyczące tematyki grupy, włączać nowe osoby i moderować dyskusje. Bez aktywnej moderacji grupy mogą umrzeć śmiercią naturalną.
Ponieważ Facebook jest nadal bardzo rozpowszechnionym medium w Polsce, zwłaszcza w grupach osób w średnim wieku, dobrze funkcjonująca grupa jest często namiastką lub przedłużeniem rzeczywistych społeczności lokalnych czy hobbystycznych.
To właśnie w grupach powstało wiele pomysłów i inicjatyw, które przekształciły się w konkretne projekty (np. Free Ukraina Store) lub dały początek nowym organizacjom (np. Fundacja Kosmos dla Dziewczynek). Dlatego warto poznać i korzystać z ich możliwości.
Od redakcji: Potrzebujesz wsparcia technologii podczas działań pomocowych? Napisz w komentarzu lub na adres: michal.serwinski@frsi.org.pl. Z chęcią przygotujemy kolejny materiał, w którym wytłumaczymy, jak sprawnie wykorzystać aplikacje i rozwiązania technologiczne w niesieniu pomocy Ukrainkom i Ukraińcom, którzy przyjechali do naszego kraju uciekając przed wojną.
Inne materiały, które mogą Cię zainteresować: