W popularnej książce Siła nawyku (ang. The Power of Habit) Charles Duhigg przedstawia wiele sposobów na oduczanie się złych nawyków i zastępowanie ich nowymi, bardziej zdrowymi czy efektywnymi dla nas. Największy wpływ na skuteczność tej zmiany mają nie tylko powtarzalność i konsekwencja, ale również odpowiednie motywowanie się (np. za pomocą nagród). W praktyce wielu osobom trudno jest o utrzymanie tego systemu odpowiednio długo, aby nowy nawyk był wystarczająco silny. Czy technologia może w tym pomóc?
Te same metody, które twórcy wielu aplikacji i gier wykorzystują, by przywiązać do swoich programów, można wykorzystać do własnych celów. Im sprytniejsze są nasze smartfony, tym więcej funkcji można w nich wykorzystać do zautomatyzowania częściowo tej pracy i wspierania się na drodze do samodoskonalenia. Oto kilka narzędzi i metod, które możesz wypróbować kształtując nowe nawyki lub po prostu dla regularnej nauki i ćwiczenia swojego mózgu/pamięci/dobrostanu/zdrowia (odpowiednie skreślić).
Nowe nawyki
Smartfon nie wykona za nas ćwiczeń fizycznych i nie na napisze rozdziału pracy magisterskiej, ale może śledzić nasze postępy, przypominać o zadaniach, które chcemy robić regularnie oraz wzmacniać system nagród. Weźmy za przykład czytanie książek lub pisanie, które chcielibyśmy robić regularnie np. godzinę dziennie. O ile samą czynność musimy wykonać sami, to smartfon (nawet za pomocą zwykłego budzika) może przypomnieć mi o tym codziennie (o określonej godzinie lub pytając o to, czy już to dziś zrobiłem), pamiętać za mnie to jak długo udaje mi się utrzymać nowy nawyk, a kiego o tym zapominam (co pozwala na lepszy wgląd w nasze działanie i wyłapanie np. że w poniedziałki łatwiej sobie odpuszczamy itp.). Tzw. habit trackery, czyli aplikacje łączące w sobie funkcje budzików, kalendarzy i osobistych raportów mogą to ułatwić. Różnią się estetyką i dodatkowymi funkcjami, ale ich podstawy są bardzo podobne:
- definiujemy nawyki, które chcemy w sobie wyrobić i śledzić lub cel, do którego dążymy (np. 30-dniowy czelendż).
- ustawiamy odpowiednie przypomnienia (np. alarmy o odpowiedniej porze, powiadomienia, stopery jak w przypadku aplikacji do monitorowania czasu pracy, o których przeczytacie więcej w tekście Filipa Żyro).
- śledzimy nasze postępy (wpisując je do aplikacji, odpowiadając na pytania i powiadomienia, a w przypadku tych, które mogą śledzić czynności na naszym smartfonie może dziać się to czasem automatycznie).
Osobiście korzystam z bardzo prostej aplikacji HabitHub, która w odpowiednich porach dnia przypomina mi o różnych czynnościach, a ja odpowiadam czy je wykonałem. Zupełnie szczerze przyznam się, że pomogła mi z powrotem do regularnego, codziennego czytania, ale nie do ćwiczeń. 😉 Podobne rozwiązanie, dostępne na więcej platform i urządzeń oferuje Habitify.
Jeśli szukacie czegoś bardziej rozbudowanego, co pozwoli Wam również zarządzać regularnymi zadaniami to aplikacja do planowania i organizacji pracy TickTick ma wbudowaną również funkcję śledzenie nawyków. W odrobinę innym kierunku poszli twórcy aplikacji StickK, którzy dodali do niej opcję społecznościowej kontroli naszych zobowiązań, a nawet zakładania się na pieniądzą za zrealizowanie lub nie wybranego celu.
Jeśli zaś zwykłe tabelki, alarmy a nawet zakłady o pieniądze Cię nie przekonują i pragniesz więcej motywacji, niczym w grze, to zdecydowanie sprawdź miks gry RPG (Role Playing Game) i aplikacji do wzmacniania nawyków Habitica. Opisany wyżej schemat Habitca rozwija o narrację i klimat gry, w której nasze sukcesy i porażki nagradzane lub karane są nie tylko punktami, ale rozwojem postaci i artefaktami. Habitca to nie tylko elementy estetyczne, ale prawdziwa rywalizacja i przygody. Jeśli zechcemy wybrać opcję multiplayer, możemy w jej magicznym świecie współpracować z drużyną innych graczy, a nasza regularność (lub nie) będzie przekładać się na wspólne sukcesy (lub porażki) np. w walce z potworem.
Regularne ćwiczenia mózgu i pamięci
Czytelnicy i czytelniczki tego bloga zapewne świetnie rozumieją, że nauka nie kończy się w szkole. Ciężko jednak odmówić temu, że po zdaniu ostatnich egzaminów edukacji formalnej mija czas, w którym ktoś tak masowo i regularnie dba (a czasem zmusza) o to byśmy uczyli się i zapamiętywali nowe rzeczy. Tymczasem regularne ćwiczenia mózgu mogą poprawić jego codzienne działanie i długotrwale pomóc zachować zdrowie. Tak, jeśli rozwiązujesz łamigłówki, lubisz ćwiczyć swoją pamięć lub uczyć nowych języków nawet dla rozrywki, to dbasz również o swoje zdrowie.
Tutaj również technologie okazują się pomocne i poza popularnymi aplikacjami do nauki języków obcych (na czele z Duolingo, Babbel czy Memrise) warto sięgnąć również po takie, które pobudzają nasz mózg również do zapamiętywania lepiej, czytania szybciej, estymowania wyników matematycznych czy rozwiązywania zagadek logicznych i wizualnych. Dodatkowo zgodnie z przekazem poprzedniego akapitu, zachęcają one do regularności tak, aby ćwiczenie mózgu stawały się naszym codziennym nawykiem.
Spośród wielu aplikacji warto wyróżnić i na początek wypróbować dwie: Elevate i Lumosity, które zbudowane zostały na podstawie badania nad tym, jakie czynności i gry poprawiają naszą pamięć, koncentrację i umiejętności poznawcze (na stronie każdej z aplikacji możemy przeczytać więcej o badaniach, które wykorzystują do budowy gier). Obie appki składają się z zestawu mini-gier, w których możemy stale poprawiać swoje wyniki wraz z rosnącym poziomem trudności. Wraz regularną grą i rozwojem naszych wyników, aplikacje coraz bardziej personalizują stawiane nam wyzwania, tak aby wzmacniać zapamiętanie, tego czego już się nauczyliśmy oraz wspierać te obszary, w których radzimy sobie gorzej. Jeśli szukasz czegoś co rozerwie Cię codziennie na kilka minut, a równocześnie nie będzie czystą rozrywką, to sięgnij po jedną z tych propozycji i spróbuj wytrwać w codziennej grze np. 30 dni. Tyle najczęściej trwają popularne w sieci czelendże!
Artykuł jest częścią cyklu Kompetencje przyszłości, który publikujemy w tym sezonie. Przeczytaj także:
- Jak efektywnie uczyć się w sieci?
- Kiedy zaczniemy się uczyć i przestaniemy „wykonywać zawody”?
- Nieoczywiste źródła wiedzy w sieci
- Sztuczna inteligencja – co warto wiedzieć o jej aktualnych możliwościach i gdzie się o niej uczyć?
- Do czego w edukacji przydają się dane?
- Zdalnie ale nie samotnie – nauka w czasie epidemii
- Organizuj, czytaj, zapisuj – jak uporządkować swoją cyfrową biblioteczkę?