Zawsze powtarzam, że e-learning to nie tylko narzędzia. Kluczowe są kompetencje ludzkie. Nie da się jednak tworzyć treści cyfrowych bez wykorzystania technologii. Liczba serwisów i aplikacji rośnie w niesamowitym tempie. Powinno nas to cieszyć, gdyż dzięki temu rośnie konkurencyjność i mamy większy wybór. Trzeba jednak poświęcić sporo czasu na ciągłe analizowanie rynku i stworzenie własnego toolboxa. Celem tego artykułu jest ułatwienie Wam tego procesu. Z pomocą naszych polskich ekspertów, zebrałem listę narzędzi, wykorzystywanych na co dzień przy produkcji materiałów edukacyjnych. Podzieliłem je na kilka kategorii zgodnie z przeznaczeniem i cyklem życia projektu. Zależało mi na tym, aby całość była bardzo praktyczna, dlatego jeśli będziecie mieli pytania, możecie je zadać bezpośrednio pod tym wpisem, lub na grupie praktyków, podlinkowanej na końcu artykułu.
Jak dokonać właściwego wyboru narzędzia?
Przede wszystkim testujcie. Większość prezentowanych poniżej rozwiązań oferuje darmowe wersje lub okres próbny. Producenci organizują też mnóstwo webinarów. Warto ich śledzić w social mediach, aby być na bieżąco z aktualizacjami, jak i z najnowszymi promocjami.
Po drugie, obserwujcie rynek i projekty, które się na nim pojawiają, żeby nie zostać z narzędziami, które odbiegają od nowych standardów. Historia e-learningowa zna wiele przykładów gigantów, którzy w tej chwili praktycznie całkowicie zniknęli i nie rozwijają swoich produktów.
Po trzecie, budujcie network, bierzcie aktywny udział w dyskusjach na grupach e-learningowych i nie bójcie się zadawać pytań. Każdy kiedyś zaczynał.
Uwaga! Jeżeli jesteś początkującym projektantem szkoleń e-learningowych lub dopiero chcesz zacząć karierę instructional designera, przeczytaj najpierw artykuł Jak projektować efektywne szkolenia e-learningowe, czyli dlaczego „musi być kolor i żeby się obracało”?. Dzięki temu będziesz tworzył szkolenia, które nie tylko będą „interaktywne i kolorowe”, ale przyniosą konkretną wartość i sprawią, że Twoi klienci będą wracali z nowymi projektami, a pracownicy przybijali piątki w windzie (jak już wrócimy do biur;-) ). Sama znajomość narzędzi nie pozwoli Ci rozwinąć skrzydeł i tworzyć wartościowego contentu edukacyjnego.
Jeśli jesteś już po lekturze poprzedniego wpisu, to witam w e-learningowym Eldorado! 🙂
W Internecie znajdziecie sporo różnego rodzaju zestawień narzędzi. Moje ulubione to TopTools4Learning i Center for Learning & Performance Technologies (C4LPT). Trzeba jednak uważać, bo wiele z nich jest finansowanych i tworzonych przez dostawców oprogramowania, więc zwycięzca może być tylko jeden. 😉
Poniżej przedstawię Wam autorską listę najpopularniejszych narzędzi e-learningowych, wykorzystywanych przez ekspertów.
Skupiłem się na trzech etapach tworzenia materiałów:
- analiza potrzeb
- projektowanie
- development
- dodatkowo narzędzia ułatwiające zarządzanie projektem.
Gdzie ewaluacja, zapytacie? 🙂 To tak obszerny temat, że zasługuje na osobny wątek.
Porady i narzędzia pomocne w edukacji
Założenia
- Ograniczyłem się do „samodzielnych” narzędzi, tzn. nie brałem pod uwagę funkcji oferowanych w ramach większych rozwiązań typu LMS (Learning Management System aka platforma e-learningowa). Wiele z nich posiada wbudowane rozwiązania, pozwalające tworzyć treści edukacyjne.
- Zakładam, że tworzymy content asynchroniczny np. szkolenie ekranowe, wideo, audio, animacje.
- Nie mam całego zespołu programistów, grafików i studia video.
- Wybrane narzędzia są polecane przez praktyków i niekoniecznie są zwycięzcami nagród i rankingów.
Analiza potrzeb
Każdy projekt powinien się rozpocząć od etapu analizy. Podczas niego ustala się m.in. cele biznesowe i szkoleniowe projektów, sposoby ich weryfikacji, wymagania i ograniczenia, szczegóły grupy docelowej, harmonogram i role w projekcie. Podstawą jest płynna komunikacja i bezproblemowa współpraca. Technologie wspierające te elementy są kluczowe szczególnie teraz, gdy nie możemy się spotkać i „przegadać” projektu przy kawie.
Komunikacja
W komunikacji online cały czas królują e-maile i spotkania online z wykorzystaniem narzędzi typu Zoom, Webex, Google Meet czy nasz Polski ClickMeeting. Natomiast przy bardziej zaawansowanych projektach, w których uczestniczy wiele osób, dyskusje są wielowątkowe i wymienia się w nich dużo linków i dokumentów, coraz częściej spotyka się aplikacje i komunikatory typu:
Współpraca
Praca grupowa online jest wyzwaniem. Szczególnie, jeśli pracujemy równocześnie. Burze mózgów, sesje kreatywne, szkicowanie, kojarzą nam się głównie z whiteboard’em, flamastrami, kolorowymi karteczkami i ścianami pokrytymi flipami.
Miro i Mural – to dwa bardzo podobne do siebie narzędzia, które mają format wirtualnej tablicy, po której można pisać, rysować, umieszczać różnego rodzaju obiekty, uploadować pliki, głosować. Które jest lepsze? Moim zdaniem są bardzo podobne. Możecie zajrzeć na to porównanie, ale dynamika aktualizacji jest tak duża, że tego typu zestawienia szybko tracą na ważności.
Padlet< – prostsza wirtualna tablica, którą pokochali nauczyciele.
Google Jamboard – darmowa aplikacja od Google, umożliwiająca wspólną pracę na wirtualnym whiteboard’dzie. W porównaniu do przykładów wyżej, oferuje mniej funkcji, ale jest zintegrowany z Google Meet i…
Google Docs – wspólna praca na dokumentach to w tej chwili podstawa. Zapomnijmy o wysłaniu załączników w mailach i manualnym wersjonowaniu. Google i Microsoft zatroszczą się o Wasze dane
Mapy myśli i robienie notatek
Kiedy chcecie zebrać wszystkie pomysły w jednym miejscu, bardzo dobrym pomysłem są mapy myśli. Pozwalają one nie tylko połączyć różne zagadnienia, ale także pokazują zależności między nimi. Polecane aplikacje tego typu to:
XMind – jedno najpopularniejszych narzędzi na rynku do tworzenia map myśli. Pozwala także na tworzenie różnego rodzaju schematów typu drzewo czy fishbone. Niezastąpione przy brainstormach i zbieraniu pomysłów lub kategoryzowaniu informacji.
Mindomo – bardzo podobne narzędzie do powyższego, z tą różnicą, że całkowicie chmurowe.
Goodnotes – to coś dla miłośników iPad’ów. Zamienia to urządzenie w prawdziwy cyfrowy notatniko-szkicownik.
Inne narzędzia pomocne podczas analizy
Na końcu zostawiłem narzędzia, które wymykają się powyższym kategoriom, ale są zbyt fajne by o nich nie wspomnieć. 🙂
Dovetail – świetna aplikacja, jeżeli przeprowadzacie badania/wywiady i potrzebujecie narzędzia do ich analizy.
Smaply – sprytne narzędzie, które ułatwi Wam proces tworzenia person czy opisania customer journey.
Projektowanie
Kolejnym etapem prac nad contentem e-learningowym jest projektowanie. To tutaj powstają prototypy, szkice i szkielet projektu.
Narzędzia graficzne
Adobe CC (Ai, PS, XD) – jedyny, niepowtarzalny pakiet narzędzi Adobe.
Canva – jedno z najpopularniejszych narzędzi graficznych dla „niegrafików”. Zawiera, mnóstwo świetnych szablonów obejmujących infografiki, prezentacje, wideo, social media i wiele więcej, a wszystko w super przystępnej formie. Inne narzędzie tego typu Crello
Gimp – jeden z popularniejszych open sourcowych edytorów grafiki rastrowej.
Remove.bg – mój ulubiony serwis do wycianania tła ze zdjęć. Niezastąpione, jeżeli pracujecie ze zdjęciami osób.
Photophea – przydatne, gdy musicie szybko edytować grafikę online.
Comixify.ai – niezastąpione, jeśli chcielibyście stworzyć komiks, bazujący na video ( projekt studentów Politechniki Warszawskiej!).
Storyboardy
Powerpoint – król jest tylko jeden!:) Nadal jedno z najpopularniejszych narzędzi do tworzenia scenariuszy i storyboardów szkoleniowych.
Pixton – bardzo fajny serwis, gdzie możemy tworzyć komiksy, które mogą być scenariuszem naszego szkolenia.
Hemingway i polskiJasnopis – bez prostego, zrozumiałego języka, nie ma mowy o efektywnych materiałach szkoleniowych. Te serwisy sprawdzą czytelność Waszych tekstów i podpowiedzą co zmienić, aby ją polepszyć.
Makiety
Balsamiq – niezastąpiony, jeżeli chcemy pokazać, jak będzie wyglądała interakcja użytkownika z naszą aplikacją, grą czy symulacją.
Porady i narzędzia pomocne w edukacji w Twojej skrzynce
Development, czyli tworzenie finalnego produktu
Kiedy wiemy już, co i jak chcemy zaprojektować, przychodzi czas na development, czyli wytworzenie finalnego produktu (a przynajmniej jego pierwszej iteracji). W tej kategorii zawarłem narzędzia authoringowe, wykorzystywane do tworzenia szkoleń “ekranowych”, aplikacje wykorzystywane przy pracy z materiałami audio i video, tworzenia screencastów (nagrania interakcji z aplikacją) i animacji.
Narzędzia authoringowe
Articulate (Storyline, Rise, Replay, Peek, Review) – niekwestionowany lider na rynku narzędzi e-learningowych, posiadający w swoim pakiecie zarówno narzędzia do produkcji zaawansowanych interakcji, jak i prostych mobilnych rozwiązań.
iSpring Suite – popularne narzędzie pozwalające na tworzenie interaktywnych materiałów w oparciu o prezentacje PowerPoint.
Genially – multitool, dzięki któremu stworzycie interaktywne prezentacje, infografiki czy proste gry bez znajomości programowania.
H5P i Adapt learning – dwa darmowe narzędzia pozwalające tworzyć interaktywny content w HTML5.
VTS Editor i Branchtrack – bardzo fajne narzędzia, jeżeli chcemy stworzyć tzw. branched scenario lub symulator rozmowy, definiujemy miejsca, postacie, a następnie definiujemy ścieżki decyzyjne.
Wideo
Premiere Pro – piszą na swojej stronie: “Najlepsze narzędzie do montażu wideo”i nie kłamią.
Nano teleprompter –świetny prompter, który możecie wykorzystać przy nagrywaniu video.
Happscribe – intuicyjne narzędzie do tworzenia transkrypcji “audio->tekst” i dodawania podpisów do filmów (podobne narzędzie – Trint).
Prezi Video – Prezi kojarzycie pewnie z aplikacji do tworzenia zakręconych prezentacji. Mają w swoim pakiecie też narzędzie, które pozwoli Wam uatrakcyjnić materiały video lub sesje na żywo animowanymi treściami.
Audio
Audacity – darmowy, mega popularny edytor audio. Zaspokaja większość potrzeb e-learningowych.
Hindenburg – jeżeli potrzebujecie bardziej zaawansowanego narzędzia, planujecie nagrywać podcasty, audiobooki.
Screencast & Mirroring
Camtasia – niekwestionowany król screencastów od kiedy zajmuję się e-learningiem. Jeżeli planujesz nagrywać dużo screencastów, musi go mieć.
Techsmith Capture (aka Jing) – przyda się, gdy szukasz darmowego narzędzia.
SnagIt –jeżeli oprócz screencastów, będziesz dużo pracował na zrzutach ekranów.
Reflector i Vysor –jeżeli musisz przerzucić obraz urządzeń mobilnych na komputer.
Animacje
Vyond –dawne GoAnimate – najszybsze, najprostsze, najlepsze.
Zarządzanie projektem
Na koniec zostawiłem oprogramowanie, które pozwoli Wam zapanować nad tym kreatywnym zamieszaniem. Narzędzia do zarządzania projektami pozwolą Wam monitorować wszystkie zadania, przypisywać je do konkretnych osób lub zespołów i na bieżąco śledzić postępy prac.
Jira – klasyk, wykorzystywana w małych firmach i korporacjach, mnóstwo funkcjonalności.
Basecamp –mniej funkcjonalności, większa intuicyjność, mniejsza cena.
Trello –mój faworyt, szybki, prosty, przejrzysty idziała.
Kanbanchi –najlepszy jeśli pracujecie z klientami z oprogramowaniem Google’owym.
To tylko czubek góry lodowej. Świat cyfrowych narzędzi wykorzystywanych w edukacji rośnie w oszałamiającym tempie. Jedyny sposób na monitorowanie tego, co dzieje się na rynku to uczestnictwo w grupach tematycznych i budowanie silnego networku w sieciach społecznościowych.
Jeżeli ciągle czujecie głód narzędzi, to polecam częste zaglądanie na grupę eLearning Robię i dokładne przejrzenie postu, bez którego nie powstałby ten wpis Ewentualnie możecie wziąć 2 tygodnie urlopu i przejrzeć 447 strony zestawienia „Vendors of Learning Management and eLearning Products” przygotowywanego i corocznie aktualizowanego przez Dona McIntosha.
Mam nadzieję, że tym wpisem pomogłem Wam uzbroić się przed kolejnym e-learningowym projektem. Powodzenia!