E-learning, czyli nauczanie za pomocą mediów elektronicznych, nie jest obcy organizacjom społecznym, choć znacznie szybciej rozwija się na uczelniach i w firmach. Od kilku lat coraz popularniejsze są również kursy oferowane indywidualnie przez ekspertów i ekspertki o silnych markach osobistych w sieci. Wobec głębokich zmian na rynku, zarówno edukacji szkolnej jak i dorosłych, w wyniku pandemii e-learning nabrał jeszcze większego znaczenia. Tym, którzy w 2020 swoje szkolenia i warsztaty przenieśli do sieci za pomocą webinarów i transmisji live, proponuję kolejny krok i wypróbowanie kilku prostych metod i narzędzi przygotowywania materiałów edukacyjnych do wykorzystania, nie tylko na żywo.
Newsletter
Potencjał e-learningu dla organizacji społecznych
Dla organizacji pozarządowych, zarówno tych zajmujących się głównie edukacją, jak i dla tych, dla których uczenie jest elementem dodatkowym (np. szkolenia wolontariuszy, pomagania odbiorcom w wykorzystaniu jakiegoś produktu lub realizacji swoich praw), e-learning to sposób na przekraczanie czasowych i fizycznych ograniczeń prowadzenia nauki. Od kilku lat wpływa na to szybko postępująca cyfryzacji usług, dostępności urządzeń podłączonych do sieci, oraz coraz tańsze narzędzia do tworzenia i udostępniania materiałów edukacyjnych. W tym roku do argumentów ZA doszła jeszcze odporność e-learningu na zmiany planów wynikające z ew. lockdown’ów.
Nowoczesne działania e-learningowe nie muszą być nudne, zmuszać odbiorców do siedzenia długo przed komputerem i wyłącznie czytania tekstów oraz rozwiązywania testów. Dobry wybór metody edukacji online, dostosowany do potrzeb naszych odbiorców i zastosowanie łatwych oraz przyjaznych narzędzi, może pomóc organizacji realizować jej cele, nie tylko teraz, podczas działań przymusowo zdalnych. Inwestycja w e-learning to również lepsze przygotowanie na zmieniające się praktyki i potrzeby w najbliższej przyszłości np. takie jak znaczący wzrost liczby osób starszych korzystających aktywnie ze smartfonów czy bardzo szybkie przenoszenie bankowości i usług publicznych do sieci.
Jak uczą się osoby dorosłe?
Osoby dorosłe potrzebują do nauki motywacji wewnętrznej. Co to oznacza? Nie podlegamy już przymusowi edukacji szkolnej i nie mamy też specjalnego dodatkowego czasu, który powinniśmy poświęcić na naukę (choć zdarza się to coraz częściej firmach i organizacjach). Aby zdobyć nowe umiejętności, zakończyć z sukcesem kurs, potrzebujemy chęci oraz poczucia, że jest to dla nas jak najbardziej praktyczne. Uczenie się osób dorosłych jest najczęściej odpowiedzią na uświadomione potrzeby np. konieczność zdobycia nowych umiejętności związanych z pracą, czy chęć rozwoju pasji itp. Dorośli zorientowani są na praktyczne zastosowanie wiedzy i rozwiązywanie problemów (np. nauka języka potrzebna do awansu w pracy lub komunikacji z bliskimi zagranicą).
Malcolm Knowles, pionier pedagogiki osób dorosłych tak określił najważniejsze warunki uczenia się:
- Możliwość wzięcia odpowiedzialności za proces uczenia
- Odwoływanie się do różnych stylów uczenia
- Zapewnienie przyjaznych, bezpiecznych warunków
- Wykorzystywanie dotychczasowego doświadczenia, wiedzy i umiejętności osoby uczącej się
- Możliwość wykorzystania wiedzy i umiejętności w praktyce (np. zawodowo)
Podczas nauki w sieci wiele z tych zasad działa szybciej i w bardziej widoczny sposób. Wybieramy kursy i szkolenia dot. umiejętności, które chcemy lub musimy zastosować jeszcze w trakcie nauki. Mając do wyboru bardzo bogatą ofertę kursów i szkoleń (zwłaszcza w ostatnim czasie), nasze poczucie odpowiedzialności z własną naukę i chęć współdecydowania o jej przebiegu oraz oczekiwana również wzrastają. Równocześnie bariery technologicznie są coraz mniejsze, zarówno dla twórców, jak i odbiorców działań e-learningowych. Co ważne, pułap kosztów tworzenia angażujących treści, od którego można zacząć, również się obniżył dzięki dostępności wielu darmowych (lub tanich) narzędzi oraz wiedzy publikowanej przez firmy i blogerów zajmujących się edukacją cyfrową. Pomyśl o instrukacjach i tutorialach, których wszyscy szukaliśmy w ubiegłym roku by nauczyć się szybko nowych narzędzi do pracy zdalnej. Im łatwiej dało zastosować się informacje z nich do rozwiązywania naszych wyzwań tym chętniej z nich korzystaliśmy. Jeśli masz coś ważnego do przekazania swoim odbiorcom, coś dzięki czemu rozwiażą jakiś problem problem, napiszą lepiej wniosek, podejmą skutecznie jakąś decyzję czy przeprowadzą w swojej organizacji zmianę, w cyfrowych materiałach skup się na tym jak mogą praktycznie wdrożyć to w działaniu. Zbędne informacje w sieci znacznie szybciej powodują zmianę kanału i utratę zainteresowania.
Jak zacząć tworzyć ćwiczenia i cyfrowe materiały edukacyjne?
Jeśli chcesz zacząć przekazywać swoim odbiorcom wiedzę za pomocą sieci i wyjść poza webinary, możesz zacząć od przygotowywania w trochę inny sposób materiałów, które już wykorzystujesz. Weźmy na przykład poradnik w postaci tekstowej. Czy jego czytelnicy skorzystają, jeśli dodasz do niego więcej wskazówek edukacyjnych oraz pytania sprawdzające wiedzę na koniec? Może na szkoleniu z tego tematu zaproponowałbyś jakieś zadanie lub studium przypadku, które tutaj też będzie pasować.
Jeśli publikujesz taki materiał w sieci, w prosty sposób możesz zmienić go w coś bardziej interaktywnego np. tworząc kilka wersji komentarzy do różnych odpowiedzi, które wybierze czytelnik. Tworzenie takich spersonalizowanych ścieżek jest dziś dostępne zarówno dla prezentacji, infografik, materiałów wideo. Kiedy chcesz nagrać materiał wideo zastanów się, na czym najwięcej skorzystają odbiorcy, jak możesz pomóc im nie tylko obejrzeć go do końca, ale również zwrócić uwagę i zapamiętać najważniejsze informacje. Może warto przerwać go na quiz? Pozwolić wybrać odbiorcom wybrać w trakcie różne scenariusze? Zwiększanie autonomii odbiorców treści edukacyjnych sprawia, że czują się bardziej zaangażowani, a czas spędzony na naukę podczas której podejmowali samodzielne decyzje cenią wyżej.
Narzędzia, z którymi łatwo zacząć
Canva, popularne narzędzie do tworzenia grafik i prezentacji pozwala nagrać Ci się z kamerki równocześnie z wyświetlaniem Twojej prezentacji, aby stworzyć wideo edukacyjne. Więcej informacji o tym jakie możliwości ma płatna wersja programu, Canva Pro, znajdziecie na technnologie.ngo.pl.
Genial.ly, narzędzie do tworzenia interaktywnych gier, mini-lekcji, infografik czy animacji pozwana nagrywać do nich komentarze głosowe. Dzięki społeczności użytkowników i użytkowczniek tego narzędzia na Facebooku możecie uczyć się go bardzo szybko i praktycznie, wymieniając doświadczeniem z innymi tówrcami.
Serwis Edpuzzle pozwala na dodanie do dowolnego wideo z YouTube (i nie tylko) pytań i komentarzy w różnych jego momentach. Tworząc zamkniętą grupę odbiorców wg. adresów e-mailowych lub haseł możemy również sprawdzać, kto obejrzał wideo i jak odpowiadał na pytania. Dzieki takiemu rozwiazaniu możecie np. przygotowywać materiały wideo do obejrzenia przed szkoleniem na żywo i sprawdzić czy został obejrzany i zrozumiany.
Zamiast zbierania wypowiedzi i odpowiedzi tekstowych od uczestników i uczestniczek szkoleń czy warsztatów możesz z łatowścią poprosić ich o nagranie krótkiego wideo. Nie potrzeba do tego specjalnych umiejętności nagrywania i montażu. Wystarczy jedna bezpłatna aplikacja Flipgrid. Po instlacji apki, założeniu konta i dołączeniu do konkretnego zadania, które tworzy osoba prowadząca, uczestnicy łatwo nagrają i prześlą krótkie wypowiedzi wideo, które będa widoczne tylko dla osoby prowadzącej lub dla całej grupy szkoleniowej.
Proste tutoriale czyli wideo z nagraniem wykonywania jakiejś czynności na ekranie komputera lub smartfona często jest najszybszym sposobem na rozwiązanie jakiegoś problemu (np. wskazanie jak coś ustawić w programie, jak wypełnić formularz etc.). Takie nagrywanie ekranu (czasem połączone z nagrywaniem obrazu z naszej kamerki) możemy rozpocząć z pomocą bezpłatnych programów takich jak Bandicam, Ezvideo czy FreeCam. Dla bardziej zaawansowanych zadań wideo przyda się oprogramowanie takie jak Camtasia (płatne, lecz dostępne ze zniżką dla organizacji pozarządowych i edukacyjnych).
Szybkie nagrywanie ekranu komputera, zwłaszcza stron WWW z naszym komentarzem, bez dodatkowego programu, może zrobić również z darmowymi wersjami aplikacji Loom lub CloudApp.
Nagranie wideo z ekranu smartfona możemy zrobić za pomocą aplikacji AZ Screen Recorder lub narzędzi wbudowanych w najnowsze wersje systemów Android i iOS.
Odmiany, metody, narzędzia dla e-learningu
Nie ma jednego sposobu na dobry kurs e-learningowy. Im więcej dowiemy się o potrzebach swoich odbiorców, tym lepiej możemy dobrać do tego metody, a dopiero wtedy zdecydować o formie i narzędziach (oczywiście weryfikując to z naszym budżetem). Na naszym blogu świetnie pisze o tym Bartłomiej Polakowski.
Inne cele lepiej zrealizują kursy z moderatorem/moderatorką, który pomoże uczestnikom. Takie kursy jednak mają swoje ograniczenia. Potrzebują odbywać się w określonym czasie, a ilość uczestników musi współgrać z dostępnością osób moderujących. Kursy zautomatyzowane i takie, które przechodzimy samodzielnie, mogą mieć w zasadzie nieograniczoną ilość uczestników, ale zapewnienie wysokiego poziomu zaangażowania wymaga bardzo dokładnego zaplanowania treści i elementów wzmacniających motywację wśród naszych uczniów. Mogą to być dopasowane powiadomienia i przypomnienia, pasek postępu, elementy grywalizacji, takie jak punkty i odznaki (które dobrze znamy z popularnych aplikacji do nauki języków i nie tylko), czy ciekawa historia, która prowadzi nas przez kolejne moduły i zadania uprzyjemniając naukę na pozornie nudny temat.
Na to wszystko możemy nałożyć jeszcze aspekty techniczne działania kursu np. czy wystarczą nam proste treści tekstowe, czy lepiej dodać materiały wideo i dźwiękowe (taka różnorodność zdecydowanie pomaga i pozwala uczestnikom wybierać pomiędzy najlepszymi formatami dla konkretnej osoby). Do produkcji wideo, zwłaszcza w postacie nagrywania mówiących lub prezentujących osób, możemy wykorzystać z niezłym efektem zwykłe komputery, kamerki internetowe i mikrofony. Na portalu technologie.ngo.pl znajdziesz praktyczne porady techniczne zarówno dotyczące łatwego poprawiania dźwięku jak i obrazu podczas nagrywania w warunkach domowych.
Gotowi by stworzyć swoje pierwsze nagranie edukacyjne lub cyfrowe zadanie dla uczestników szkoleń? Macie już własne proste sposoby w organizacji jak uczyć cyfrowo? Napisz do nas, a chętnie opiszemy je na blogu.