Mapy myśli, czyli uczenie się przez skojarzenia

Znasz to uczucie, kiedy próbujesz się czegoś nauczyć, ale informacji jest tak dużo, że nie wiesz, jak je poukładać w głowie? Jeśli tak, spróbuj wykorzystać mapy myśli – proste narzędzie do nauki przez skojarzenia. W dzisiejszym artykule opowiem ci, czym są mapy myśli, jakie są ich zalety i w jaki sposób możesz je tworzyć.

Mapy myśli – co to takiego?

Mapy myśli to grafiki, które pomagają organizować i zapamiętywać informacje. Opierają się na prostym pomyśle: na kartce w centrum umieszczasz słowo kluczowe, a potem wypisujesz podtematy i skojarzenia, które są z nim połączone za pomocą linii lub strzałek. Mapy myśli mogą zawierać słowa, symbole, rysunki, linki i inne elementy, które ułatwiają zrozumienie i zapamiętanie danego zagadnienia. Można ich także użyć do zaplanowania jakiegoś wydarzenia lub wycieczki (przykład poniżej).

Ich tworzenie jest bardzo proste! Nie musisz z góry wymyślać planu, koncepcji czy schematu: po prostu umieszczasz po środku słowo, a potem dajesz się ponieść wyobraźni i wypisujesz wokół niego skojarzenia.

Jak stworzyć mapę myśli?

1. Zacznij od głównego słowa-klucza. Na środku kartki umieść główną myśl, temat lub pytanie, które chcesz zrozumieć. To centralne ogniwo twojej mapy myśli — punkt, w którym zaczyna się wędrówka po świecie twoich myśli.
2. Wypisz kategorie wychodzące z centralnego słowa-klucza, reprezentujące główne aspekty tematu.
3. Daj się ponieść wyobraźni i wokół kategorii wypisuj (lub rysuj) kolejne skojarzenia. Nie bój się kolorów! Korzystaj z nich, aby podkreślić różne elementy na mapie myśli. Różne kształty, strzałki i nawet proste rysunki pomagają wizualizować i utrwalać informacje.
4. Przykład mapy myśli: poniżej znajdziecie grafikę, którą zrobiłam, czytając książkę “Atomowe nawyki” Jamesa Cleara. Do stworzenia mapy myśli użyłam szablonu z aplikacji Canva

Jak mapy myśli pomagają w uczeniu się?

• Mapy myśli naśladują działanie ludzkiego mózgu, dzięki czemu pozytywnie wpływają na procesy poznawcze: mózg nie przechowuje informacji w sposób liniowy, ale w sposób sieciowy i skojarzeniowy. Mapy myśli odzwierciedlają tę naturalną strukturę pamięci, ponieważ łączą ze sobą różne pojęcia i kategorie w sposób logiczny. Mapy myśli ułatwiają zrozumienie i zapamiętanie informacji, ponieważ angażują obie półkule mózgu: lewą, odpowiedzialną za logikę, język i analizę oraz prawą, odpowiedzialną za kreatywność, intuicję i wizualizację. W ten sposób aktywują więcej obszarów mózgu niż tradycyjne notatki i zwiększają zdolność do przetwarzania i zapamiętywania informacji.
• Mapy myśli pomagają w organizowaniu i uporządkowaniu informacji: pokazując związki między różnymi informacjami, pozwalają na uchwycenie głównej idei i jej rozwijanie w sposób przejrzysty i logiczny. Pomagają w analizowaniu skomplikowanych zagadnień (dzięki dzieleniu ich na mniejsze elementy), a także w identyfikowaniu luk w wiedzy i w ich uzupełnianiu.
• Mapy myśli stymulują kreatywność i innowacyjność, ponieważ zachęcają do poszukiwania nowych połączeń i perspektyw. Patrząc na wypisane skojarzenia, możesz na przykład wpaść na nowe pomysły albo znaleźć nowe zależności między nimi.
• Mapy myśli pomagają powtarzać materiał. Pamiętasz metodę spaced repetition, o której wspominaliśmy w artykule Jak się efektywnie uczyć? Przydatne techniki i narzędzia? Mapy myśli świetnie się do niej nadają!

Cyfrowe narzędzia do stworzenia własnej mapy myśli

Mapy myśli możesz z powodzeniem tworzyć w sposób analogowy, ale jeśli chcesz do tego celu wykorzystać aplikacje, możesz wypróbować na przykład:

• MindMeister to zaawansowana aplikacja do tworzenia map myśli, dostępna zarówno online, jak i offline. Umożliwia łatwe dzielenie się mapami myśli z innymi użytkownikami, współpracę w czasie rzeczywistym oraz integrację z innymi narzędziami, takimi jak Google Drive czy Microsoft Teams. W wersji bezpłatnej pozwala stworzyć 3 mapy myśli.
• XMind jest dostępny w wersji online oraz jako aplikacja desktopowa. W wersji bezpłatnej pozwala tworzyć nieograniczoną liczbę map myśli.
• Coggle pozwala na tworzenie interaktywnych i estetycznych map, a także na współpracę w czasie rzeczywistym.
• SimpleMind to intuicyjna aplikacja do tworzenia map myśli, dostępna na różnych platformach, w tym na systemy Windows, macOS, iOS i Android.
• Canva to popularny edytor grafiki, w którym można skorzystać z szablonów ułatwiających tworzenie map myśli. Polecamy szczególnie przeznaczone do tworzenia map myśli narzędzie o nazwie Tablice Canva.
• Miro to olbrzymia tablica, którą możesz współdzielić z innymi, idealna do burzy mózgów, bezpłatny dostęp do 3 tablic, mnóstwo formatek, narzędzie pozwalające na łatwą współpracę.

Wszystkie aplikacje umożliwiają tworzenie różnorodnych połączeń między elementami mapy i dodawanie ikon. Różnią się między sobą przede wszystkim designem interfejsu użytkownika, więc polecam ci wypróbowanie każdej z nich — sprawdź, która jest dla ciebie najbardziej intuicyjna i która odpowiada twoim potrzebom.

Dlaczego warto tworzyć mapy myśli?

Ogromną zaletą map myśli jest niski próg wejścia — są łatwe do tworzenia i aby z nich korzystać, nie potrzebujesz żadnych specjalnych umiejętności ani narzędzi. Możesz użyć kartki papieru, tablicy w biurze, albo jednej z wielu aplikacji do tworzenia map myśli online. Wystarczy, że na środku napiszesz główne pojęcie, wokół niego związane z nim podtematy, a potem dasz się ponieść skojarzeniom, rysując kolejne połączenia.

Tworzenie map myśli jest szybsze i prostsze niż pisanie notatek czy streszczeń. Nie musisz trzymać sztywnej struktury i budować pełnych zdań – możesz opierać się na słowach kluczowych i skrótach. Nie musisz też spisywać wszystkich informacji – wystarczy, że wybierzesz tylko te najważniejsze i najbardziej istotne.

Samodzielne stworzenie mapy myśli sprawi, że mapa będzie „twoja” – będzie odzwierciedlała twój tok myślenia, przez co nawet kiedy zajrzysz do niej za jakiś czas, będziesz w stanie szybko przypomnieć sobie, o co w niej chodzi i dzięki temu utrwalić zawartą w niej wiedzę.

Mapa myśli – twoje nowe narzędzie wspierające myślenie

Mapy myśli mogą być niezwykle pomocne w procesie nauki. Ułatwiają zrozumienie i zapamiętywanie informacji, pomagają w ich organizowaniu i porządkowaniu, stymulują kreatywność, a dzięki swojej prostocie – oszczędzają czas i energię. Niezależnie od tego, czy uczysz się do egzaminu, opracowujesz nowy projekt, czy wraz ze swoim zespołem wymyślasz nowe pomysły — już dziś możesz zacząć korzystać z potencjału map myśli. Mam nadzieję, że dzięki temu nauka stanie się przyjemniejsza i ciekawsza. Powodzenia!

Zapoznaj się także:

• Podcast (YT): O pierwszym kroku w produktywność osobistą
• Artykuł: PARA – intuicyjny sposób na organizację notatek od Tiago Forte
• Wideo: Podkasty, newslettery, wirtualne społeczności. Jak się dzisiaj uczymy?
• Link niespodzianka: Gdzie prowadzi? Kliknij i się przekonaj!