W ciągu kilku dekad prawie wszyscy staliśmy się użytkownikami i użytkowniczkami komputerów oraz smartfonów. Nadal przyspieszamy na drodze ku cyfryzacji kolejnych obszarów życia. O chaosie, który charakteryzuje czas tak intensywnych przemian, o kompetencjach i działaniach państwa potrzebnych do tego, aby go uporządkować, rozmawiamy z Katarzyną Śledziewską, dyrektorką DELab UW.
Zorganizować się na nowo
Obserwujemy właśnie wiele nowych modeli biznesowych, które odmieniają handel, usługi czy przemysł. Zmienia to nie tylko gospodarkę, ale również nasze codzienne życie. Pokazał to dobitnie czas pandemii, ogromnego przyspieszenia cyfrowych zakupów, bezgotówkowej bankowości czy błyskawicznych zmian w modelach pracy biurowej wielu firm. Z jednej strony potrzebne jest odpowiednie przygotowanie społeczeństwa do życia w tak zmieniających się warunkach, możliwości korzystania z usług cyfrowych i zdobywania pracy. Z drugiej strony potrzeba regulacji prawnych, dzięki którym państwa mogą zapewniać korzystne i bezpieczne dla obywateli wdrażanie technologii w kolejne obszary naszego życia.
O ile przyzwyczailiśmy się już do skali śledzenia nas w sieci, to dziś dane o naszych zachowaniach, podróży każdego produktu, lokalizacji pojazdu zbierane są również w przestrzeni fizycznej. Czujniki i kamery połączone w sieć odmieniają to, jak bardzo inteligentny, szybki i spersonalizowany może być zarówno handel detaliczny, jak i w dużej skali transport i przemysł. Dzięki tym połączeniom przyspiesza również automatyzacja pracy i wielu zawodów, nie tylko wymagających pracy fizycznej. Dziś bardziej od robotów inteligentne są systemy zarządzające procesami, takimi jak logistyka czy produkcja, które jeszcze do niedawna wymagały ludzkiego umysłu. Nie wszystko stracone…
Nauczyć się dbać o siebie
Zarówno z perspektywy obywateli, jak i pracowników, ważne jest rozwijanie nie tylko kompetencji cyfrowych, ale również emocjonalnych i poznawczych. Inwestycja w nie może okazać się kluczowa jednakowo dla zachowania równowagi na rynku pracy poprzez przekwalifikowywanie się na zawody, w których sztuczna inteligencja sobie nie poradzi lub będzie wymagać współpracy z człowiekiem. Połączenie umiejętności technicznych z kompetencjami emocjonalnymi może pomóc nam również dłużej zachować zdrowie.
Schemat kompetencji przyszłości wg. raportu DELab UW, Polskiego Funduszu Rozwoju i Google (2019)
Zamknięcie w domach na kilka miesięcy lockdownu uświadomiło nam – lepiej niż cokolwiek wcześniej – konieczność lepszego zarządzania i dbania o zdrowie fizyczne i psychiczne. Dotyczy to zarówno jednostek, jak i menadżerów i menedżerek. Nasza efektywność wcale nie jest wyższa, jeśli więcej czasu możemy spędzić przed ekranami komputerów. Tymczasem praca zdalna i hybrydowa często wydłuża czas, który poświęcamy na pracę, jesteśmy więc poddani czynnikom stresu, których nie doświadczyliśmy na taką skalę wcześniej.
Z rozmowy z dr hab. Katarzyną Śledziewską dowiesz się:
- 00:21 Jak postęp technologiczny przyspieszył w ostatnich latach?
- 1:51 Jaki postęp czeka nas w niedalekiej przyszłości?
- 4:19 Jak godzić cyfrowe, zawodowe życie z dbaniem o siebie i dobrostanem?
- 6:31 Co czeka nas podczas rewolucji przemysłowej 4.0?
- 8:50 Jak nie zgubić się w tych zmianach?
Dr hab. Katarzyna Śledziewska: prof. UW – Dyrektor Zarządzająca DELab UW. Profesor na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego. Członkini Readie, Rady Polskiego Instytutu Ekonomicznego, Zespołu Ekspertów Rady Odpowiedzialnego Przywództwa FOB. Od 2021 roku członkini Rady Programowej Centrum Etyki Technologii Instytutu Humanites oraz ekspertka Sekcji Edukacji Cyfrowej przy Komitecie Informatyki PAN. Jej zainteresowania naukowe skupiają się wokół zmian, jakie transformacja cyfrowa uruchamia w gospodarce i społeczeństwie. Wcześniej prowadziła badania nad współpracą gospodarczą, w tym zagadnieniem integracji. Była stypendystką Fundacji na rzecz Nauki Polskiej oraz „Polityki”. Współautorka książki „Gospodarka cyfrowa. Jak nowe technologie zmieniają świat” (WUW 2020), uhonorowanej w 2021 roku III miejscem w konkursie „Economicus” w kategorii „najlepsza książka szerząca wiedzę ekonomiczną”. Autorka licznych publikacji w krajowych i międzynarodowych pismach specjalistycznych oraz książek o charakterze monografii naukowych i podręczników akademickich.