Zarówno na świecie jak i w Polsce coraz więcej podmiotów próbuje połączyć działania biznesowe, przynoszące realne przychody z działaniami społecznymi, misją i pasją. Takie hybrydowe modele biznesowe często testują założyciele i założycielki startupów pozytywnego wpływu – poznajcie historie Your KAYA, Ubrania Do Oddania i Outriders.
Czym są startupy pozytywnego wpływu?
Co możesz zrobić, jeśli ważne są dla Ciebie kwestie zmian klimatu? Możesz zostać aktywistą_ką w organizacji klimatycznej, organizować kampanie, apelować do polityków, edukować, a w międzyczasie pisać wnioski grantowe albo szukać darczyńców i darczynek indywidualnych. Możesz też pracować w biznesie, zarabiać duże pieniądze, a część zysków przeznaczać na działania proklimatyczne. Możesz także spróbować połączyć hybrydowo misję z dochodowym modelem biznesowym i założyć startup pozytywnego wpływu.
Znajdowaniem i pokazywaniem takich inicjatyw zajmuje się prof. Bolesław Rok z Akademii Leona Koźmińskiego, który wraz z zespołem opracował już cztery raporty i bazę startupów pozytywnego wpływu, zawierającą ponad 600 podmiotów. Wg definicji profesora Roka startup pozytywnego wpływu to:
- innowacyjna forma przedsiębiorczości skierowanej na rozwiązywanie istotnych wyzwań społecznych,
- podejmowana przez osoby działające z pasją w imię dobra wspólnego,
- które potrafią doprowadzić do wzrostu wartości organizacji, jakości życia ludzi i środowiska w ramach sfery swojego oddziaływania,
- niezależnie od formy prawnej.
Startupy pozytywnego wpływu tworzą wartość (sustainable value) poprzez:
- innowacje na rzecz zrównoważonego rozwoju z wykorzystaniem technologii,
- zapewniając wysoki poziom rzetelności organizacyjnej, efektywności i przydatności oferowanych produktów lub usług.
Profesor Bolesław Rok (Akademia Leona Koźmińskiego) gościł na tegorocznej edycji Festiwalu Sektor 3.0, gdzie tłumaczył, jak Internet wpływa na zmiany klimatyczne.
Startupy pozytywnego wpływu – jak to się robi w praktyce?
Your KAYA – ekologiczne produkty do higieny intymnej i edukacja nt. kobiecej menstruacji
Kaja Rybicka-Gut wraz ze swoim partnerem ma background biznesowy. Razem wiedzieli, że chcą w swoim przyszłym biznesie wykorzystać coraz popularniejszy model subskrypcyjny. Szukając produktów, które można by w ten sposób sprzedawać, zdecydowali się na środki do higieny menstruacyjnej. Tak powstała firma Your KAYA, która prowadzi także szereg działań edukacyjnych z obszaru ciałopozytywności, zdrowia, menstruacji i przekazuje także wiele produktów organizacjom charytatywnym, dzieląc się dobrem.
Szukamy kompromisu między zarabianiem pieniędzy, bo jesteśmy jednak for profit, ale robimy też dużo dobrego i to jest częścią DNA naszej marki. Nie wyobrażamy sobie, żeby to się mogło kiedykolwiek zmienić.
Kaja Rybicka-Gut Szczerze przyznaje, że prowadzenie własnej firmy nie wygląda tak jak na Instagramie. Siedzi się milion godzin przed komputerem, trzeba zadbać o zespół, a często zapomina się o sobie – mówi. Od 5 lat nie pojechała na wakacje bez laptopa. Podkreśla też, że bardzo ważny jest zespół, który rozumie misję Twojej firmy i patrzy w tym samym kierunku. Ważna jest też szybkość działania, testowania i iterowania, ponieważ rzeczywistość zmienia się bardzo dynamicznie.
Your Kaya
www: yourkaya.com
Rok założenia: 2017
Laureaci w raporcie Startupy Pozytywnego Wpływu 2020
Forma prawna: spółka z o.o.
Marka produktów do higieny intymnej wykonanych z naturalnych materiałów, wykorzystująca model subskrypcyjny. Your KAYA stawia sobie za cel edukację społeczeństwa w zakresie takich tematów jak kobieca menstruacja.
Your KAYA dba o Ziemię. Produkty menstruacyjne są biodegradowalne, dezodorant ma wymienne wkłady, butelka płynu do higieny intymnej to 100% rPET, firma wykorzystuje ponownie kartony z wysyłki zamówień, a paczki wypełnia rozpuszczalnym w wodzie skropakiem.
Firma nie „siedzi cicho”. Serwis You KNOW to miejsce, w którym przeczytasz artykuły specjalistek_ów i pasjonujące felietony: o sikaniu pod prysznicem, budowie penisa, „pierdzącej” pochwie, kolorach krwi menstruacyjnej, rolach społecznych kobiet i mężczyzn, inkluzywnym języku czy aborcji.
Your KAYA daje wsparcie – firma robi wszystko, by regularnie dzielić się dobrem. W 2021 r. przekazała 65 tys. zł na cele charytatywne, m.in. dla Grupy Granica, Stowarzyszenia mali bracia Ubogich, Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę, WWF czy Stowarzyszenia Miłość nie Wyklucza. Your KAYA Gives Back to stała akcja, w której nawet drobne gesty są ogromnie ważne.
Ubrania Do dodania – drugie życie używanej odzieży i edukacja nt. modelu cyrkularnego
Zosia Zochniak zaczęła interesować się procesem zbiórek rzeczy niepotrzebnych w Wielkiej Brytanii, kiedy zobaczyła charity bag, czyli torbę do oddawania niepotrzebnej odzieży, z której zyski były przeznaczane na organizacje charytatywne. Potem postanowiła zrewolucjonizować rynek odzieży używanej w Polsce kiedy przeczytała statystyki mówiące, że co roku branża odzieżowa produkuje 100 mld sztuk ubrań dla niecałych 8 mld ludzi, gdybyśmy dzisiaj przestali produkować odzież i korzystali tylko z tego, co jest już w obiegu, to cała populacja mogłaby się ubierać do 2030 r. Tak powstały Ubrania do oddania.
Cele biznesowe równoważą się z tym, co robimy pozytywnego. Pozytywny wpływ to dla mnie dawanie i branie na tym samym poziomie. Żeby móc mieć impact, trzeba zarabiać pieniądze, jest to dobrze funkcjonująca firma, zarabiamy, możemy zatrudniać 130 osób i dlatego mamy przywilej możliwości angażowania się w działania społeczne.
Zosia Zochniak przyznaje, że Jej motywacją do założenia firmy był impakt NGO-sowy, zawsze ciągnęło Ją w stronę działalności społecznej, ale za to, żeby biznes się opłacał, odpowiada jej partner. Gdyby nie to, firma pewnie by padła, bo Zosia wszystko by rozdała.
Ja bym powiedziała wszystkim osobom, które zastanawiają się nad własną firmą, chociażby cały świat mówił Ci, że to jest bez sensu, ale Ty czujesz, że jest to ważne i w zgodzie z Tobą i jest to potrzebne i wiesz, że może zrobić dużo dobrego to warto iść za głosem serca. Nawet jeśli będzie ciężko, a będzie. Własny biznes to jest ciągła samotność i niepewność i tylko kilka momentów chwały. I konsekwencja. I odrobina szaleństwa. Dopiero we własnej firmie zrozumiałam, jaka to ciężka praca.
Ubrania do oddania
www. ubraniadooddania.pl
Rok założenia: 2018
Forma prawna: spółka z o.o
Laureaci w raporcie Startupy Pozytywnego Wpływu 2020
Ubrania Do Oddania to marka, której celem jest zrewolucjonizowanie rynku odzieżowego w Polsce. Transparentny sposób rozliczania się w procesie zbiórki używanej odzieży, z myślą o środowisku naturalnym i osobach, którym te ubrania mogą się przydać.
Firma działa w czterech obszarach:
- Transparentnie zbiera odzież używaną przez portal fundrisingowy. W 2017 roku powołano do życia portal UbraniaDoOddania.pl, dzięki któremu niepotrzebne ubrania zamieniane są na darowizny finansowe, które trafiają do współpracujących NGO’sów. Firma przekazała już milion złotych do ponad 200 NGO’sów.
- Sortuje i odświeża zebrane ubrania – daje im drugie życie. Ubrania do oddania stworzyły program, który umożliwi markom odzieżowym bycie bardziej cyrkularnymi i sprawi, że ich “zielone strategie” przestaną być tylko programami CSR, a staną się znaczącymi gałęziami ich biznesu, generującymi zyski ze sprzedaży second hand. Według GUS rynek odzieży używanej w Polsce wart jest blisko 6 mld złotych rocznie, a w sklepach second hand ubiera się ponad 10 mln dorosłych Polaków.
- Buduje wartość 2 obiegu – odczarowuje mity dotyczące odzieży używanej. Butiki Cyrkularne są projektem pop-up store, które znajdują się w centrach handlowych. Można w nich kupić wyselekcjonowane i odświeżone ubrania z drugiej ręki, a także oddać niepotrzebną odzież. Dzięki temu finansowo firma wspiera partnerskie NGO. Co więcej, w butikach organizowane są warsztaty, panele dyskusyjne, eventy specjalne. W ten sposób firma rozwija i promuje ideę cyrkularności.
- Udowadnia, że drugi obieg może być bardziej odpowiedzialny, ale przede wszystkim cyrkularny. Nasz rynek second hand w większości bazuje na towarze z “zachodu”. W wyniku czego Polska stała się tekstylnym śmietnikiem Europy. Dlatego UbraniaDoOddania.pl chcą przekonać Polki i Polaków do korzystania z tych second handów, które działają w modelu cyrkularnym, czyli takim, który oferuje ubrania kupione na terenie Polski, tutaj zebrane jako odzież używana a następnie posortowane i wprowadzone ponownie do obiegu.
Outriders – grupa reporterska, która rzetelnie opisuje przemiany zachodzące w świecie
Zanim Jakub Górnicki przeszedł do sektora nonprofit poznał świat startupów. Do dzisiaj bliska jest mu idea B Corpu, łączącego dobre cechy obu stron.
Idea B Corpu jest bliska mojemu sercu. To łączenie w sobie dobrych cech obu stron. Zanim poszedłem do sektora non profit, byłem startuperem.
Serwis Outriders utrzymuje się z grantów, usług oraz z dotacji od czytelników i czytelniczek.
Nasz pomysł testowaliśmy dziewięć miesięcy, zbudowaliśmy bardzo fajną radę, która naprawdę radzi. Ich doświadczenie pomogło nam zniwelować potencjalne kryzysy. Dużo korzystamy z ich różnorodnych kompetencji.
Jakub podkreśla, że rolą lidera i założyciela jest też przeprowadzanie organizacji przez różne kryzysy. Nie wie, czy odnalazłby się teraz w większej strukturze, bo prowadzenie własnego biznesu oprócz wielu wyzwań daje też dużo wolności.
Outriders
www: outride.rs/pl
Rok założenia: 2017
Forma prawna: spółka not for profit
Laureaci w raporcie Startupy Pozytywnego Wpływu 2022
Outriders to grupa reporterów, którzy pomagają zrozumieć przemiany zachodzące w świecie. Szukają odpowiedzi na społeczne problemy, obawy i potrzeby. Tłumaczą to, co dzieje się daleko, a ma wpływ na to, co dzieje się wokół Ciebie. Tworzą multimedialne opowieści, organizują wydarzenia i przez cały czas poszukują nowych form opowiadania historii.
Wydają magazyn, organizują festiwale oraz tworzą szereg innowacyjnych materiałów.
Prowadzą też klub, który zrzesza osoby, chcące rozumieć przemiany zachodzące w świecie. Uwielbiają eksperymentować z mediami, robią to sami, a czasem we współpracy z innymi.
Nie chcą narzekać na kondycję mediów, tylko tworzyć najlepsze treści. W redakcji Outriders nie ma typowych relacji na linii dziennikarz – redaktor – wydawca. Wszyscy po części pełnią wymienione role. Outriders jest młodą, dynamiczną i ambitną organizacją, ze wszystkimi wadami i zaletami tego stanu rzeczy.
Misją serwisu Outride.rs jest dawanie Ci szerszej perspektywy na sprawy globalne, które mają bezpośredni wpływ na Twoje życie.
Naszym zdaniem dzisiaj nie ma już podziału na sprawy lokalne i sprawy światowe. Wyzwania są wspólne dla całej ludzkości – dla nas zawsze w centrum jest człowiek, nasz czytelnik, odbiorca treści. Nie gonimy za sensacjami. Koncentrujemy się na jakości i wartościach dziennikarskich. Chcemy lepiej rozumieć rzeczywistość wokół nas i dzielić się tą wiedzą z Tobą. Robimy to poprzez tworzenie ciekawych, angażujących, rzetelnych treści opisujących świat. Skupiamy się przede wszystkim na budowaniu kontekstu – politycznego, społecznego, kulturowego dla informacji, które przekazujemy, aby dać Ci wiedzę i pomóc zrozumieć opisywane zagadnienia.
Pomagają i zarabiają – posłuchaj rozmowy z Zofią Zochniak (Ubrania do oddania), Kają Rybicką (Your KAYA) i Jakubem Górnickim (Outriders)
- 00:04:50 Jak pozytywny wpływ definiuje redakcja Outriders?
- 00:08:52 Jaki problem społeczny rozwiązuje Your KAYA?
- 00:10:48 Jakie były początki firmy Ubrania do oddania i jak branża odzieżowa wpływa na świat?
- 00:17:43 Jak wygląda model biznesowy Ubrań do oddania?
- 00:25:09 Na czym zarabia Outriders?
- 00:30:48 Na czym polega model subskrybcyjny Your KAYA?
- 00:37:31 Co poradziłaby osobom zastanawiającym się nad własną firmą Zosia Zochniak?
- 00:41:59 Jakie są czarne strony prowadzenia własnej firmy?
- 00:46:08 Dlaczego w startupie pozytywnego wpływu tak ważny jest zespół?
- 01:03:42 Jak prowadzi to jest prowadzić biznes ze swoim życiowym partnerem_ką?
Zainspiruj się dobrymi przykładami startupów pozytywnego wpływu
Startupy pozytywnego wpływu to szansa dla ludzi, którzy mają pasję i pomysł na działanie. Pomysł, który z jednej strony rozwiązuje jakiś istotny problem społeczny, a z drugiej wypracowuje model biznesowy, który działa.
Mniej istotna jest forma prawna. Wśród startupów, które wyróżniła Akademia Leona Koźmińskiego w raporcie, są za równo spółki z o.o., fundacje prowadzące działalność gospodarczą, spółki non profit, czy spółdzielnie. W zależności od obszaru tematycznego założyciele lub założycielki wybierają formułę, która najlepiej im odpowiada.
Wśród wyróżnionych w ostatnim roku startupów pozytywnego wpływu mamy podmioty społecznie pozytywne takie jak: kancelaria adwokacka Legalden, która specjalizuje się w doradztwie dla organizacji społecznych i osób działających na rzecz swoich społeczności, Her Impact – platforma oferująca narzędzia rozwojowe dla kobiet czy też SeniorApp tworząca społeczność dla osób pomagających seniorom i seniorkom.
Są też dostawcy pozytywnej zmiany, jak na przykład FibriTech, tworzące biodegradowalne materiały z włókien roślinnych, czy FoodBugs sprzedające produkty na bazie owadów jadalnych. Wśród produktów i usług dobrych dla świata warto wspomnieć także o Rebread, które zapobiega marnowaniu pieczywa i przerabia je na inne produkty czy Breadpack oferujący jadalne, roślinne naczynia dla cateringu.
Wśród pozytywnych technologii znalazła się m.in. aplikacja SafeKiddo dla rodziców dzieci korzystających z internetu czy Plenti – serwis, w którym można wypożyczyć sprzęt elektroniczny.
Wiele startupów wyróżnionych w ubiegłych latach odnosi sukcesy biznesowe i społeczne – Pora na pola – pomost między rolnikami i konsumentami ma za sobą już 4 emisje akcji, DekoEko – platforma upcyklingowa weszła na rynek holenderski, Tech to the Rescue – kojarzy firmy z branży IT z potrzebującymi organizacjami społecznymi, w ostatnich miesiącach zrobiła kilkanaście projektów dla Ukrainy, Fundacja Kosmos dla Dziewczynek – wydała już 30. numer magazynu i realizuje kampanie wspierające dziewczynki. Rozwijają się startupy wege – Bezmięsny mięsny, Wege siostry czy It’s a bean. Polska Witalna szkoli mentorów witalnych i promuje slow jogging, WoshWosh – odnawia obuwie na coraz większą skalę i organizuje zbiórki butów dla potrzebujących. Takich przykładów jest już bardzo dużo, warto wspierać takie startupy, korzystając z ich usług czy produktów, a także śledzić i wspierać ich rozwój.
Jeśli chcesz przeczytać wywiady z założycielkami startupów pozytywnego wpływu – sięgnij po książkę Marty Zucker “Odpowiedzialne kobiety przyszłości”.
Jeśli szukasz inspiracji do działań i chcesz zobaczyć, w jaki sposób robią to inni, zajrzyj do Raportów i bazy startupów pozytywnego wpływu, być może Twój pomysł i działania mają szansę na wyróżnienie w kolejnych edycjach.
Gościnie i gość rozmowy
Jakub Górnicki: pasjonują go nowe media, reportaż multimedialny oraz projekty reporterskie. Od ponad 15 lat w drodze. Pracował z i doradzał mediom w Gruzji, Turcji oraz Afryce Zachodniej. Wykładał “multimedialne dziennikarstwo” na Georgian Institute of Public Affairs w Tbilisi. Działa na Ukrainie, Białorusi oraz Bałkanach. Przez ponad sześć lat zarządzał Fundacją ePaństwo, gdzie odpowiadał za projekty związane z dziennikarstwem danych, technologią społeczną oraz strategią. Organizował Personal Democracy Forum: Central Eastern Europe, dla aktywistów i dziennikarzy z regionu Środkowej oraz Wschodniej. Wybrany do 100 najbardziej wpływowych osób regionu CEE przez New Europe 100. Z żoną Anną współtworzył też bloga Podróżniccy.com, gdzie publikowali zapisy z podróży tematycznych oraz różne interaktywne opowieści. Lubią bawić się formą. Organizowali razem Festiwal Wachlarz.
Kaja Rybicka-Gut: Kaja Rybicka-Gut to współzałożycielka Your KAYA – polskiej marki ekologicznych środków menstruacyjnych i naturalnych kosmetyków do pielęgnacji ciała. Jako Chief Brand Officer od pięciu lat skutecznie buduje i wdraża strategię komunikacji marki pozytywnego wpływu – inkluzywnej i oswajającej tematy okresu, seksu, zdrowia psychicznego i ogólnopojętnej cielesności, a także regularnie wspierającej bliskie jej sercu cele charytatywne. Doceniona m.in. przez magazyn Forbes, została dwukrotnie wyróżniona w rankingu „30 przed 30″ – czyli na liście młodych Polaków i Polek, którzy podbijają świat. Jednym z sukcesów marki Your KAYA w 2021 r. było zdobycie tytułu „Firmy odpowiedzialnej społecznie roku”.
Zosia Zochniak: pomysłodawczyni i Współzałożycielka portalu UbraniaDoOddania.pl, realizującego zasady w pełni cyrkularnego drugiego obiegu odzieży. Promotorka i edukatorka odpowiedzialnej konsumpcji mody i kultury less waste. Projektuje i wdraża wiarygodne działania odpowiedzialne społecznie w firmach i korporacjach, których mianownikiem jest budowanie świadomości nt. cyrkularnego obiegu. Współpracuje z biznesem, czyniąc ich handel i działania ekologicznymi, odpowiedzialnymi i wiarygodnymi – poprzez wdrażanie elementów opartych na cyrkularności. Dzięki swojej działalności wraz z zespołem UbraniaDoOddania.pl przekazała do NGOs przeszło 1 000 000 złotych. Ekspertka UN Global Compact ds. Strategii UE na rzecz wyrobów włókienniczych o obiegu zamkniętym – inicjatywy Sekretarza Generalnego ONZ. Działaczka na rzecz ekologii według tygodnika WPROST.