Podczas tegorocznej edycji Festiwalu Sektor 3.0 mieliśmy kilka okazji, aby porozmawiać, a nawet przepytać ekspertów i ekspertki śledzących przemiany nie tylko w trzecim, pozarządowym sektorze. Profesor kieruje Centrum Badań nad Pozytywną Przedsiębiorczością na Akademii Leona Koźmińskiego i jest współautorem Rankingu Odpowiedzialnych Firm i Startupów Pozytywnego Wpływu. Te dwa stanowiska i to, jakie dają one możliwości obserwacji nowych zjawisk biznesowych i technologicznych, interesowały nas najbardziej.
Oczekiwania a rzeczywistość
Wiele nadziei dotyczących ocalenia naszej planety przed konsekwencjami najgorszymi kryzysu klimatycznego pokłada się w biznesie. Według raportu firmy Edelman, która zajmuje się m.in. mierzeniem zaufania społecznego do rządów, mediów, ludzi nauki, organizacji pozarządowych i firm, w trakcie ostatnich lat to biznes poprawił swoje wyniki (choć wcale nie ufamy tak bardzo osobom stojącym na jego czele, prezesom, ang. CEO). W startupach technologicznych upatruje się powstania rozwiązań dla takich problemów, jak redukcja emisji dwutlenku węgla trafiającego do atmosfery czy usprawnienia tego jak pracujemy i uczymy się (zwłaszcza w sieci). Od firm, które tworzą dobra konsumpcyjne, oczekujemy bardziej odpowiedzialnej produkcji, korzystania z lepszych materiałów, zdrowszych składników, dbania o pracowników i pracowniczki.
Czy to możliwe, aby biznes spełnił te oczekiwania? Czy zechce zrobić to z własnej woli, czy potrzebuje regulacji prawnych, które go to tego przekonają.
Jak bardzo odpowiedzialny może być biznes?
Firmy potrzebują przysłowiowego kija i marchewki, aby czynić dobro. Nie chodzi tu wyłącznie i regulacje, które każą za zachowania szkodliwe (dla konsumentów, klimatu) lub promują odpowiedzialne zachowanie. Ponieważ firmy działają zwykle na wielu rynkach równocześnie i podążają za różnymi wskazówkami od swoich konsumentów, najczęściej potrzebny jest pewien miks obu podejść. Co ciekawe stosować je możemy zarówno my, konsumenci i konsumentki, organizacje branżowe, jak i rządy państw.
Profesor Rok podczas wywiadu zwrócił uwagę, to jak zmienia się rozumienie odpowiedzialnego biznesu. To już nie tylko poprawianie produktów, tak aby nie szkodziły. Prawdziwie odpowiedzialny biznes to taki, który chce tworzyć rozwiązania faktycznie rozwiązujący problemy trapiące świat. To rozróżnienie jest istotne, ponieważ wpływa zarówno na myślenie o modelach biznesowych i zyskach w nowy sposób. Kiedy celem, jak w przypadku większości firm nadal, jest optymalizowanie swoich działań pod kątem zyskowności, trudno oczekiwać głębokich zmian (np. porzucenia legalnej, ale szkodliwej praktyki takiej jak korzystanie z plastikowych zamiast szklanych opakowań). Kiedy jednak celami są tzw. 3P (ang. people, planet, profit) to znaczy, że biznes powinien działać tak, aby wszyscy ludzie, których dotyczą jego działania, odnosili korzyści (a nie tylko kierownictwo czy akcjonariusze) oraz aby jej działania nie tylko nie szkodziły planecie, ale pozytywnie na nią wpływały. W praktyce oznacza to uczciwe wynagrodzenia, dobre warunki pracy, wprowadzanie rozwiązań proekologicznych czy reinwestowanie zysków w działania na rzecz środowiska naturalnego. Polskie firmy, które podążają tym tropem, można poznać dzięki Rankingowi Odpowiedzialnych Firm. Warto również śledzić ruch B Corp, który również stawia organizacjom, które chcą do niego przystąpić, wysokie warunki dot. odpowiedzialności i pozytywnego wpływu.
Z tej rozmowy dowiesz się:
00:16 Czym są start-upy pozytywnego wpływu?
03:15 Jak firmy mogą nie tylko mniej szkodzić, ale również aktywnie pomagać?
04:12 Czy możemy zaufać biznesowi w kwestii dbania o środowisko?
05:50 Jak technologie pomagają nam kontrolować biznes i podejmować lepsze wybory konsumenckie?
Jak Internet zmienia klimat?
Nie tylko spędzamy w sieci coraz więcej czasu, ale również poprzez łatwy dostęp do treści cyfrowych, zakupów i usług finansowych, konsumujemy coraz więcej. To sprawia, że wpływ Internetu na stan naszej planety związany jest nie tylko z tym, ile korzystanie z sieci zużywa energii i produkuje gazów cieplarnianych. To również kwestia promocy dobrych lub złych nawyków. Łatwo ulec wrażeniu, że my i firma, w której robimy zakupy, jesteśmy bardziej odpowiedzialni, kiedy możemy wybrać opakowanie z recyklingu. Niestety równie łatwo zapomnieć, że łatwość robienia zakupów online, zwrotów czy opóźnionych płatności sprawia, że kupujemy więcej. To generuje nie tylko większy ślad węglowy związany z produkcją i transportem, ale również generuje więcej odpadów.
Związki internetu z klimatem są skomplikowane, ale ciężko odmówić mu skuteczności w organizowaniu się aktywistów i aktywistek oraz ułatwianiu zdobywania wiedzy. Od tego, jak zmniejszyć swój ślad węglowy (również ten związany z korzystaniem z sieci), po jakie to produkty powstają w sposób przyjazny dla środowiska, a jakich unikać, te informacje z łatwością znajdujemy w sieci, a zwłaszcza w mediach społecznościowych.
Z tej rozmowy dowiesz się:
01:20 Jak internet wpływa na klimat?
04:40 Czy system przerzuca odpowiedzialność za klimat na jednostkę?
05:36 Czy presja społeczna ma sens?
09:39 Aktywizm online/offline – co ma większy sens?
11:45 Jakie branże są najbardziej wpływowe w kontekście klimatu?
13:37 Czy bardziej wydajne łącze internetowe jest mniej ekologiczne?
15:48 Kliktywizm – czy ma sens?
dr hab., prof. ALK Bolesław Rok – Akademia Leona Koźmińskiego, Centrum Badań Przedsiębiorczości Pozytywnego Wpływu. Koordynator studiów podyplomowych „Cele Zrównoważonego Rozwoju w strategii firmy”. Od ponad 30 lat związany z biznesem jako przedsiębiorca, inwestor, doradca, mentor, rzecznik etyki i promotor społecznej odpowiedzialności biznesu. Współautor corocznego Rankingu Odpowiedzialnych Firm i Startupów Pozytywnego Wpływu, współzałożyciel Forum Odpowiedzialnego Biznesu, współtwórca programu Climate Leadership powered by UN Environment. Uczestnik wielu polskich i międzynarodowych projektów z zakresu neutralności klimatycznej biznesu, gospodarki obiegu zamkniętego, przygotowywania i wdrażania programów etyki, zrównoważonego rozwoju i ESG
Przeczytaj także: