A gdyby tak skonstruować system, w którym zbierane są tylko sprawdzone informacje, które są dla nas ważne, ciekawe i inspirujące, pobudzają naszą kreatywność i pozwalają wpadać na nowe pomysły? Tak, jest to możliwe – proszę Państwa, przed Państwem: Personal Knowledge Management (PKM)!
Wyobraź sobie, że jesteś na spotkaniu i podczas rozmowy dowiadujesz się czegoś ciekawego na interesujący cię temat. Wyciągasz telefon, robisz notatkę. Notatka trafia do twojego Systemu Zarządzania Wiedzą. Masz już tam inną notatkę związaną z tym tematem, więc linkujesz ze sobą obie notatki. Kiedy za jakiś czas zajrzysz do swojego systemu, może się wtedy okazać, że niespodziewanie uda ci się „połączyć kropki” – że informacja z notatki zrobionej na spotkaniu była brakującym elementem, dzięki któremu udało ci się umiejętnie połączyć fakty, wyciągnąć wnioski i wpaść na super pomysł. Tak właśnie działa Personal Knowledge Management (PKM) – osobisty system, który ułatwia zarządzanie wiedzą.
Personal Knowledge Management (PKM) – co to takiego?
Personal Knowledge Management (osobiste zarządzanie wiedzą, w skrócie: PKM) to termin używany do określenia różnorodnych procesów służących do:
- gromadzenia i zapisywania informacji,
- zarządzania nimi: klasyfikowania, przechowywania, przeszukiwania,
- i wykorzystywania w praktyce: samodzielnie i podczas dzielenia się nimi z innymi
System PKM możemy sobie wyobrazić jako nasz drugi mózg – twór, który nie tylko przechowuje informacje, jakie gdzieś przeczytaliśmy, usłyszeliśmy lub obejrzeliśmy, ale także pomaga nam znaleźć powiązania pomiędzy tymi pojedynczymi informacjami.
Upraszczając, możemy powiedzieć, że PKM to zestaw narzędzi do lepszego, przyjemniejszego i bardziej efektywnego uczenia się. Pomaga zapamiętywać informacje (…a przynajmniej: nie zapominać ich), systematyzować je, wracać do notatek zrobionych w przeszłości. Podsumowuje i syntetyzuje naszą wiedzę, dzięki czemu pomaga nam myśleć jaśniej, generować spostrzeżenia i wpadać na nowe pomysły.
Nie jest to nowa idea – systemy PKM znane są od dawna. Przybierały formę m.in:
- Tzw. commonplace books – zeszytów z rozmaitymi notatkami,
- Systemów szufladek z indeksowanymi karteczkami – Zettelkasten
- Aplikacji do przechowywania notatek, np. Evernote.
- Osobistych wiki,
Czy bardziej zaawansowanych systemów wykorzystujących oprogramowanie typu Obsidian czy Roam Research, umożliwiające nie tylko kategoryzowanie i tagowanie notatek, ale także ich dwustronne linkowanie i graficzną wizualizację połączeń.
Nie ma lepszych i gorszych systemów PKM – kluczowe jest tu określenie „personal” (osobisty), które podkreśla, że są to systemy zaprojektowane indywidualnie przez daną osobę, dopasowane do jej potrzeb.
Zarządzanie wiedzą na sterydach. Czym PKM różni się od notatnika?
PKM to coś więcej niż narzędzie do przechowywania notatek – obejmuje nie tylko gromadzenie informacji, ale także przekuwanie ich w wiedzę, czyli: analizowanie i nadawanie im sensu, aby móc je później wykorzystać w praktyce.
Piramida DIKW | Źródło: https://blog.stratasan.com/data-driven-decisions-dikw-pyramid
Dlaczego przekuwanie informacji w wiedzę jest tak istotne? Ponieważ każdego dnia dociera do nas bardzo wiele informacji – tak wiele, że często nie jesteśmy w stanie ich „skonsumować”: zatrzymać się, przemyśleć, ocenić ich rzetelność i wartość. Poprzez zjawiska takie jako FOMO (Fear Of Missing Out – lęk przed pominięciem) możemy mieć do czynienia ze zjawiskiem przeciążenia informacją (ang. information overload), czyli z sytuacją, w której z powodu nadmiaru informacji mamy trudność w podjęciu decyzji lub wyłuskaniu sensu danego tematu. Docierają do nas pojedyncze informacje, ale nie mamy czasu i narzędzi, aby w porę je połączyć.
Jak zauważa Rob Lambert:
Uczenie się nie odbywa się poprzez samo gromadzenie zasobów – odbywa się poprzez odkrywanie nowych pomysłów, łączenie wiedzy, wdrażanie tych nowych pomysłów (tam, gdzie to możliwe) oraz obserwowanie i podążanie naprzód z tym, czego się nauczyłeś/-aś.
I właśnie w tym mogą pomóc systemy PKM: w ekscytującym poznawaniu świata, odkrywaniu ciekawostek i wpadaniu na pomysły, które ułatwią nam codzienne i zawodowe życie.
Jak działa Personal Knowledge Management (PKM)?
PKM to zestaw różnorodnych, połączonych ze sobą narzędzi, dzięki którym zorganizujesz swoją obecną i przyszłą wiedzę, narzędzi:
- zbierających informacje z wybranych przez ciebie kanałów komunikacji,
- pomagających przechowywać, kategoryzować i filtrować zebrane informacje,
- pozwalających na szybki dostęp do zgromadzonych informacji,
- pomagających porządkować i łączyć informacje, wyciągać wnioski, wpadać na nowe pomysły i – tym samym – przekuwać zebrane informacje w konkretną, użyteczną wiedzę.
Rys. www.buildingasecondbrain.com
Personal Knowledge Management (PKM) na blogu Sektor 3.0
Tym tekstem rozpoczynamy na blogu cykl materiałów, z których dowiecie się więcej m.in. nt. budowania własnego systemu zarządzania wiedzą, nauczycie przygotowywać dobre i pomocne notatki i poznacie przykłady zastosowań Personal Knowledge Management (PKM) w codziennej nauce i pracy. By nie przegapić kolejnych artukułów, warto zapisać się do naszego newslettera.
W serii o zarządzaniu wiedzą, czyli Personal Knowledge Management (PKM) znajdziesz także:
? Najciekawsze narzędzia do zarządzania swoją wiedzą. Wybierz najlepszy dla Ciebie!
? To tylko 4 kroki! Jak zacząć skutecznie zarządzać swoją wiedzą?
? Obsidian – jak korzystać z narzędzia do zarządzania wiedzą? Poradnik dla początkujących i zaawansowanych