Świąteczne dekoracje, produkty, prezenty pojawiają się w sklepach już 3 listopada. Wtórują im reklamy, filmy na platformach streamingowych, piosenki w radiu i rozmaite świąteczne akcje społeczne. Przy dźwiękach „Last Christmas” i zapachu pierniczków rośnie również nasz apetyt na pomaganie innym. Ponad 70 procent Polek i Polaków wspiera finansowo cele dobroczynne, a ponad 60 procent udziela wsparcia rzeczowego. Większość z nas szczególnie mobilizuje się w sytuacjach kryzysowych oraz w okresie świątecznym. Podpowiadamy, jak zrobić to mądrze.
O pomaganiu często myślimy jako odruchu serca, zachowaniu spontanicznym i emocjonalnym. Są sytuacje, kiedy to w zupełności wystarcza, ale w większości przypadków, dobrze jest, gdy potrzebie serca towarzyszy namysł i wiedza, jak działać skutecznie, długofalowo i nie uzależniać potrzebujących od wsparcia. Mądra pomoc to przede wszystkim pomoc przemyślana, odpowiadająca na konkretne potrzeby, zaplanowana i efektywna.
Janina Ochojska (założycielka Polskiej Akcji Humanitarnej) powiedziała w jednym z wywiadów, że widząc osobę spragnioną, możemy jej podać szklankę wody, ale możemy też wybudować studnię. Jedno i drugie jest ważne, ale dzięki temu drugiemu szklanka może już nigdy nie być potrzebna. Myśląc o naszym świątecznym zaangażowaniu, warto mieć to zdanie z tyłu głowy. Dodajmy do tego 5 rad, które zebrałam poniżej i mamy prosty przepis na mądry wybór akcji świątecznej.
Zacznij od pytania – co jest dla mnie ważne?
Zastanów się, na czym Ci zależy, co jest dla Ciebie ważne w życiu? Jakie obszary życia społecznego są dla Ciebie szczególnie istotne w tym momencie? Z czym się nie zgadzasz? Co napawa Cię lękiem? Jakie problemy dotykają najbardziej Ciebie i Twoich bliskich? Albo wręcz przeciwnie: do czego Ty masz łatwy dostęp, choć to wcale nie jest takie powszechne? Jakie są Twoje „przywileje”? Daj sobie czas, może zapisz odpowiedzi. A następnie wybierz problem, którym chcesz się zająć.
Przeczytaj także: Jak napisać naprawdę dobry projekt społeczny?
Sprawdź, kto działa efektywnie w tym obszarze?
Pomyśl o fundacjach i stowarzyszeniach, które znasz. Czy któraś z nich zajmuje się ważnym dla Ciebie problemem? Nic nie przychodzi Ci do głowy? Zapytaj, rodzinę, przyjaciół, znajomych na Facebooku czy Instagramie. Może przyłączysz się do jednej z dużych, typowo świątecznych akcji społecznych, takich jak Szlachetna Paczka czy Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy. Ułatwią Ci to również nowe technologie. Dzięki internetowej bazie rodzin Szlachetnej Paczki w prosty sposób wybierzesz rodzinę, którą możesz wesprzeć, a specjalna aplikacja na telefon umożliwi Ci dodatkowe wspieranie Paczki, np. podczas zakupów. W WOŚP możesz się dziś zaangażować bez wychodzenia z domu, np. zakładając eSkarbonkę.
Ale świąteczne pomaganie, to nie tylko duże, rozpoznawalne akcje świąteczne. Mniejsze inicjatywy prowadzą fundacje i stowarzyszenia działające w różnych obszarach. Stowarzyszenie „mali bracia Ubogich” co roku organizuje wigilie dla samotnych seniorów, Fundacja Ocalenie akcję prezentową na rzecz dzieci uchodźczych, a Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę akcję „List od Mikołaja”, w ramach której, korzystając z internetowej platformy, możesz zamówić list od Mikołaja i wesprzeć fundację darowizną. Warto też sprawdzić, czy Twoja zaprzyjaźniona organizacja – wspierająca osoby LGBT+, ofiary przemocy domowej czy porzucone zwierzęta — nie potrzebuje szczególnej pomocy w okresie świątecznym.
Przeczytaj także: Aukcja charytatywna w sieci – jak ją zorganizować? Wskazówki i dobre praktyki polskich organizacji społecznych
Pamiętaj, że mądra pomoc nie kończy się na akcjach świątecznych
Święta to często ten czas w roku, kiedy na cele społeczne jesteśmy w stanie przeznaczyć więcej pieniędzy niż na co dzień. Niektórzy mają potrzebę, żeby to zaangażowanie miało gwiazdkowy klimat, pozwalało zapakować produkty w kolorowy papier, albo było okazją do wspólnego chrupania pierniczków, a inni wręcz przeciwnie. Jeżeli należysz do tych drugich, to dobrym pomysłem jest po prostu przekazanie większej darowizny organizacji, którą cenisz. Wiele fundacji i stowarzyszeń otrzymuje mnóstwo pomocy celowej w święta, a po nowym roku nie jest w stanie pokryć kosztów wynagrodzenia pracowników, bez których nie są w stanie prowadzić swoich systematycznych działań.
Przeczytaj także: 5 kampanii społecznych, które musisz znać
Nie tylko wybieraj świadomie, ale też sprawdzaj efekty
Mądra pomoc, to pomoc efektywna. Dlatego zachęcam Cię do tego, by weryfikować efektywność wsparcia i sprawdzać, co organizacje zrobiły dzięki Twojej pomocy, jak wykorzystały otrzymane środki, jak ich podopieczni zareagowali na przygotowane przez Ciebie paczki. Przeczytaj podsumowanie akcji, zajrzyj na stronę internetową organizacji, sprawdź raport roczny. Upewnij się, że ta forma pomocy ma sens.
Wybieraj prezenty, które mogą pomagać
Nikogo nie zachęcam do ulegania świątecznej zakupowej gorączce, wręcz przeciwnie. Konsumpcjonizm nie ma nic wspólnego z pomaganiem. Jeśli jednak grudzień to ten czas, kiedy kupowanie i dawanie prezentów sprawia Ci przyjemność, pomyśl o takich, które cieszą, a jednocześnie pomagają.
Sprawdź ofertę przedsiębiorstw społecznych, spółdzielni socjalnych lub sklepów charytatywnych — na przykład:
- Pracownia Rzeczy Różnych SYNAPSIS
- sklepów Przyjaciół PAH
- Kuchni Konfliktu
- Dobrej Fabryki
- Fundacji Kupuj Odpowiedzialnie
- Fundacji Sue Ryder
Zwróć uwagę na akcje partnerskie prowadzone przez firmy i organizacje społeczne (np. akcja sklepu KABAK i Fundacji Ocalenie).
Pomagaj mądrze, nie tylko w święta
To wspaniałe, że święta uwrażliwiają nas na potrzeby innych. Gdyby nie grudniowa atmosfera, tysiące potrzebujących rodzin nie otrzymywałoby każdego roku pomocy dzięki Szlachetnej Paczce, a w szpitalach nie byłoby sprzętu z serduszkiem, który ratuje życie. Świąteczne akcje społeczne to wyjątkowa mobilizacja, która przynosi wiele dobrego. Pamiętajmy jednak, że w Polsce działa ponad 100 tysięcy organizacji społecznych, które zmieniają świat na lepszy, nie tylko w święta.
