Klasyczna klasyfikacja monitorów jest stosunkowo prosta. Na rynku odnajdziemy urządzenia dedykowane graczom, entuzjastom multimediów, profesjonalistom oraz pracownikom biurowym. Pomimo tego dobór odpowiedniego monitora wciąż nastręcza wielu problemów. Podpowiadamy jak wybrać urządzenie, które idealnie dopasuje się do naszych oczekiwań.
Popularna klasyfikacja urządzeń powinna być bowiem jedynie wstępną wskazówką do wyboru monitora. Aby dobrać odpowiedni model warto bliżej zapoznać się z jego specyfikacją i ze zrozumieniem oznaczyć parametry, które okażą się kluczowe dla naszych potrzeb.
Proporcje monitora
Jedną z pierwszych informacji jakie odnajdziemy w specyfikacji monitora są proporcje ekranu. Dawne monitory CRT, czyli urządzenia kineskopowe wykorzystywały format 4:3. Mowa o ekranach niemalże kwadratowych. Urządzenia tego typu są dostępne do dziś, jednak stanowią pewnego rodzaju niszę. Swoje zastosowanie znajdują tam, gdzie liczy się każdy centymetr wolnego miejsca, czyli w niewielkich biurach, recepcjach czy przy kasach.
W ostatnich latach część producentów zaczęła wykorzystywać optycznie zbliżony format 5:4. Wszystko za sprawą technologii produkcji, która okazuje się bardziej ekonomiczna właśnie w przypadku takiego wariantu. Teoretycznie w sieci krążą opinie jakoby urządzenia o proporcjach 4:3 i 5:4 najlepiej sprawdzały się podczas przeglądania plików tekstowych i Internetu – są to jednak poglądy mocno kontrowersyjne w dobie responsywnych stron www oraz programów, czyli takich, które optymalizują wyświetlanie względem rozdzielczości ekranu.
Najpopularniejszym wyborem stały się ekrany w standardzie 16:9, czyli urządzenia panoramiczne. Jest to stosunkowo nowoczesny format, stosowany chociażby w telewizji cyfrowej, a więc również w nowoczesnych telewizorach. Proporcja te jest stosowana w materiałach zapisanych na nośnikach Blu-Ray. Monitory tego typu dobrze sprawdzają się podczas oglądania materiałów wideo, zachowując przy tym maksimum wygody przy innych zadaniach. Właśnie przez wzgląd na dużą uniwersalność zastosowań, format 16:9 cieszy się największym zainteresowaniem. Na rynku dostępne są również podobne, chociaż nieco mniej popularne monitory 16:10.
Kolejnym typem matryc stosowanych przez producentów są ekrany ultra panoramiczne (ultra wide), czyli w formacie 21:9. Mowa o bardzo szerokich i stosunkowo niskich monitorach. Ich największą zaletą jest maksymalne wykorzystanie powierzchni podczas wyświetlania współczesnych filmów. Monitor o proporcjach 21:9 wyświetli pełen obraz bez jakichkolwiek czarnych pasków. Szeroki monitor daje również dużo satysfakcji podczas zabawy z grami, oferując szersze pole widzenia, niż jesteśmy przyzwyczajeni. Nie oznacza to jednak, że 21:9 to format czysto rozrywkowy. Duża powierzchnia pozwala na uruchomienie obok siebie dwóch pełnych okien programów. Dzięki temu praca może być zdecydowanie szybsza. Bez wątpienia format 21:9 niesie za sobą najwięcej korzyści, szczególnie jeśli nie musimy martwić się o wolną przestrzeń wokół stanowiska pracy. Niestety monitory tego typu należą jednocześnie do najdroższych.
Wymiary ekranu
Teoretycznie małe ekrany są bardziej zaawansowane technologicznie ze względu na prostszą implementację nowoczesnych rozwiązań. Jednakże detale dotyczące parametrów, a realna praktyka oceny zadowolenia to dwie różne rzeczy. Doświadczeni spece od ekranów i telewizorów, mają zazwyczaj jedną radę – kup największy monitor na jaki Cię stać. Oczywiście ograniczeniem nie jest tylko zasobność portfela, ale również ilość wolnego miejsca na biurku. Aktualnie najpopularniejszym standardem wśród kupujących wydają się być modele 24-calowe, oferujące atrakcyjny stosunek rozmiarów do ceny. Optymalnie prezentują się również modele 27-calowe, ostatnio najczęściej prezentowane przez producentów. Zakup monitora z matrycą poniżej 24-cali jest po prostu nieopłacalny. Najwięksi entuzjaści multimediów, z pewnością sięgną po monitory 32 i 35-calowe, które są aktualnie dostępne w ofertach niemal wszystkich producentów. Wielu użytkowników w pierwszej chwili negatywnie reaguje na duże ekrany sądząc, że nie przyzwyczają się do pracy z tak dużym polem roboczym. Uczucie przytłoczenia jest jednak chwilowe. Praca na 35-calowym ekranie szybko staje się niezwykle komfortowa.
Typ matrycy
Typ matrycy to bardzo popularne zagadnienie, które jest jednak zdecydowanie przeceniane w przypadku monitorów dla przeciętnego użytkownika. Wszystkie technologie są rozwijane równocześnie, a najważniejsze różnice między nimi się zacierają. Teoretycznie najprostszymi i najbardziej prymitywnymi są matryce TN. Jednocześnie należą one do najtańszych. Ich największym atutem jest szybki czas reakcji, dzięki czemu dobre modele świetnie sprawdzają się podczas wyświetlania dynamicznego obrazu. Oznacza to, że w szczególności docenią je gracze (droższe modele) oraz osoby poszukujące oszczędności (najtańsze modele).
Drugim popularnym typem są matryce IPS. Oferują one lepsze odwzorowanie kolorów niż matryce TN. Jednocześnie zapewniają dużo większe kąty widzenia – oznacza to, że patrząc na monitor z boku powinniśmy precyzyjnie widzieć obraz bez zniekształceń geometrii i barw. Przez długi czas matryce IPS były zdecydowanie droższe i wolniejsze od matryc TN. Jednakże wraz z rozwojem technologii różnice się zacierają. Monitory dla zaawansowanych graczy wciąż posiadają matryce TN, jednakże na rynku znajdziemy również kilka stosunkowo szybkich modeli IPS. Jeśli nie jesteśmy zawodowymi graczami, powinny być dla nas wystarczające oferując przy tym przyjemniejszy dla oka obraz. Poszukując niedrogiego monitora oferującego świetne odwzorowanie barw i głęboką czerń najlepiej skusić się na model z matrycą VA lub nowszą AMVA. Niestety wielu użytkowników narzeka w tym wypadku na widoczne smużenie. Dlatego warto urządzenia z tym typem matrycy najlepiej przetestować przed zakupem.
Częstotliwość odświeżania i czas reakcji
Wcześniej wspomniany czas reakcji matrycy jest podawany w milisekundach (ms). Czym mniejsza wartość, tym matryca jest szybsza, a tym samym wyświetla obraz z mniejszymi opóźnieniami. Osoby, które nie planują wykorzystywać monitora do gier, mogą nie zaprzątać sobie głowy czasami reakcji matrycy. Aktualnie trudno znaleźć modele z czasem reakcji powyżej 5ms, a taką wartość należy przyjąć już za w pełni zadowalającą podczas codziennej pracy. Bardziej zaawansowani użytkownicy powinni rozglądać się za matrycami z deklarowanym czasem odświeżania na poziomie 1ms.
Podobnie wygląda sprawa w przypadku częstotliwości odświeżania wyrażanej w Hercach [Hz]. Jeśli nie gramy w gry, ani nie oglądamy filmów z wykorzystaniem komputera, jest to parametr, który możemy pominąć. Monitor z wysoką częstotliwością odświeżania pozwala na wyświetlanie dynamicznego obrazu bez utraty szczegółowości. Standard dla najtańszych monitorów to 60 Hz. Jest on w pełni wystarczający do codziennej pracy. Gracze i entuzjaści filmów wybierają monitory o częstotliwości nie mniejszej niż 75Hz. Jednakże zazwyczaj najbardziej opłacalne w tym wypadku okazują się konstrukcje 144Hz. Na rynku debiutują powoli pierwsze konstrukcje w technologii 240Hz. Dla graczy istotna będzie również obecność technologii AMD Freesync lub Nvidia G-Sync. Odpowiadają one za współpracę miedzy monitorem, a kartą graficzną. Dzięki temu redukowane są wszelkie opóźnienia.
Zestaw złącz
Absolutnie kluczowe przed zakupem monitora jest zweryfikowanie zestawu złącz. Przede wszystkim chodzi o to, aby te oferowane przez monitor były kompatybilne z tymi w naszym komputerze. Najstarsze komputery wykorzystują gniazda VGA, znajdziemy je już w nielicznych monitorach. Popularniejsze i nowocześniejsze są gniazda DVI, które znajdziemy w większości komputerów oraz monitorów z ostatnich 10 lat. Oczywiście najnowszym standardem jest HDMI. Czyli złącze pozwalające na przesyłanie obrazu w wysokiej jakości oraz dźwięku. Warto pamiętać, że w komputerze często są wyjścia mini HDMI, a w monitorze stosowane są zazwyczaj pełnowymiarowe HDMI. Nie występuje tu problem z kompatybilnością, ale warto z wyprzedzeniem zakupić odpowiedni kabel. Najbardziej zaawansowanym rozwiązaniem jest jednak gniazdo DisplayPort. Pozwala one na transmisję obrazu w rozdzielczości 4K z prędkością 60fps, czyli dwukrotnie szybszą niż HDMI Jeśli już kupiliśmy monitor i złącza w nim nie są takie same jak w komputerze, w znacznej większości wypadków możemy posłużyć się adapterami, które nabędziemy już za kilka złotych.
Popularne dodatki
Zależnie od indywidualnych upodobań warto zapoznać się również z dodatkami oferowanymi przez producentów monitorów.
Zakrzywiony ekran – zakrzywione matryce ekranów są stosowane zazwyczaj w największych monitorach o przekątnej powyżej 30-cali o proporcjach 21:9. Oferują delikatne wrażenie otoczenia przez obraz. Efekt nie jest jednak wielką rewolucją i mniej wprawne oko może nie zauważyć nawet różnicy. Przy okazji zakrzywione matryce często odnotowują spadki jakości obrazu na bocznych krawędziach obrazu. Jest to bez wątpienia dodatek dla największych fanów nowinek. Dobrze sprawdzają się w grach i podczas oglądania filmów.
Tryb pivot – pivot to funkcja pozwalająca na przekręcenie panoramicznego ekranu, tak aby obraz był wyższy niż szerszy. Po zmianie ustawień ekranu użytkownik może cieszyć się wyświetlaniem nawet kilku stron dokumentu na jednym ekranie. Wygodniejsze okazuje się również przeglądanie długich witryn czy praca z arkuszami kalkulacyjnymi.
Standard VESA – mowa o standardzie uchwytów montażowych. Monitory zgodne ze standardem Vesa możemy pozbawić fabrycznej podstawki, zastępując ją chociażby wysięgnikiem. Dzięki temu monitor ulokujemy na ścianie lub w nietypowym miejscu.
Ruchoma podstawa – podstawy nowoczesnych monitorów możemy swobodnie przekręcać dzięki obrotowej konstrukcje stopy. Jeszcze ciekawiej prezentują się ekrany umieszczone na szynach pozwalających na swobodne dostosowywanie ich wysokości. Ruchomą podstawę odnajdziemy często w dość tanich monitorach, a jest to dodatek wyraźnie poprawiający wygodę pracy.
Wbudowane głośniki – część monitorów dysponuje wbudowanymi głośnikami. Zazwyczaj wymagają one korzystania z gniazda HDMI. Takie rozwiązanie pozwala na redukcję miejsca zajmowanego na biurku i dobrze sprawdza się w przypadku monitorów typu ultra wide.